Tag Archives: PTNK

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN TOÁN TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2017

Bài 1. Cho phương trình $x^{2} - 2 (m + 1) x + 2 m^{2} + 4 m + 1 = 0 (1)$ với $m$ là tham số.

(a) Tìm $m$ để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt $x_{1}, x_{2}$ . Chứng minh rằng $| \frac{x_{1} + x_{2}}{2} | < 1$ .

(b) Giả sử các nghiệm $x_{1}, x_{2}$ khác 0 , chứng minh rằng $\frac{1}{\sqrt{| x_{1} |}} + \frac{1}{\sqrt{| x_{2} |}} \geq 2 \geq$ $| x_{1} | + | x_{2} |$ .

Bài 2. Cho $x, y$ là hai số nguyên với $x > y > 0$ .

(a) Chứng minh rằng nếu $x^{3} - y^{3}$ chia hết cho 3 thì $x^{3} - y^{3}$ chia hết cho 9 .

(b) Chứng minh rằng nếu $x^{3} - y^{3}$ chia hết cho $x + y$ thì $x + y$ không là số nguyên tố.

(c) Tìm tất cả những giá trị $k$ nguyên dương sao cho $x^{k} - y^{k}$ chia hết cho 9 với mọi $x, y$ mà $x y$ không chia hết cho 3 .

Bài 3. (a) Cho ba số $a, b, c \geq - 2$ thỏa mãn $a^{2} + b^{2} + c^{2} + a b c = 0$ . Chứng minh rằng $a = b = c = 0 .$

(b) Trên mặt phẳng $O x y$ , cho ba điểm $A, B, C$ phân biệt với $O A = O B =$ $O C = 1$ . Biết rằng $x_{A}^{2} + x_{B}^{2} + x_{C}^{2} + 6 x_{A} x_{B} x_{C} = 0$ .

Chứng minh rằng $m i n (x_{A}, x_{B}, x_{C}) < - \frac{1}{3}$ (kí hiệu $x_{M}$ là hoành độ của điểm $M$ ).

Bài 4. Cho tam giác $A B C$ nhọn nội tiếp đường tròn $(O)$ với tâm $O$ . Gọi $D$ là điểm thay đổi trên cạnh $B C (D$ khác $B, C)$ . Các đường tròn ngoại tiếp các tam giác $A B D$ và $A C D$ lần lượt cắt $A C$ và $A B$ tại $E$ và $F (E, F$ khác $A)$ . Gọi $K$ là giao điểm của $B E$ và $C F$ .

(a) Chứng minh rằng tứ giác $A E K F$ nội tiếp.

(b) Gọi $H$ là trực tâm $tam A B C$ . Chứng minh rằng nếu $A, O, D$ thẳng hàng thì $H K$ song song với $B C$ .

(c) Ký hiệu $S$ là diện tích tam giác $K B C$ . Chứng minh rằng khi $D$ thay đổi trên cạnh $B C$ ta luôn có $S \leq {(\frac{B C}{2})}^{2} \tan \frac{\hat{B A C}}{2}$ .

(d) Gọi I là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác $A E F$ . Chứng minh rằng $B F . B A - C E . C A = B D^{2} - C D^{2}$ và $I D$ vuông góc với $B C$ .

Bài 5. Lớp $9 A$ có 6 học sinh tham gia một kỳ thi toán và nhận được 6 điểm số khác nhau là các số nguyên từ 0 đến 20. Gọi $m$ là trung bình cộng các điểm số của 6 học sinh trên. Ta nói rằng hai học sinh (trong 6 hoc sinh trên) lập thành một cặp “hoàn hảo” nếu như trung bình cộng điểm số của hai em đó lớn hơn $m$ .

(a) Chứng minh rằng không thể chia 6 học sinh trên thành 3 cặp mà mỗi cặp đều “hoàn hảo”.

(b) Có thể có được nhiều nhất là bao nhiêu cặp “hoàn hảo”?

LỜI GIẢI

Bài 1. Cho phương trình $x^{2} - 2 (m + 1) x + 2 m^{2} + 4 m + 1 = 0 (1)$ với $m$ là tham số.

(a) Tìm $m$ để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt $x_{1}, x_{2}$ . Chứng $minh$ rằng $| \frac{x_{1} + x_{2}}{2} | < 1$ .

(b) Giả sử các nghiệm $x_{1}, x_{2}$ khác 0 , chứng minh rằng $\frac{1}{\sqrt{| x_{1} |}} + \frac{1}{\sqrt{| x_{2} |}} \geq$ $2 \geq | x_{1} | + | x_{2} |$ .

Lời giải.

(a) Để phương trình có hai nghiệm phân biệt thì

$Δ = (m + 1)^{2} - (2 m^{2} + 4 m + 1) = - m^{2} - 2 m > 0$

$\Leftrightarrow m (m + 2) < 0 \Leftrightarrow - 2 < m < 0$

Khi đó theo định lý Viete ta có $x_{1} + x_{2} = 2 (m + 1)$ .

Suy ra $| \frac{x_{1} + x_{2}}{2} | = | m + 1 | < 1 ($ do $- 2 < m < 0)$ .

(b) Ta có $m^{2} + 2 m + 1 \geq 0 \Rightarrow 2 m^{2} + 4 m + 1 \geq - 1$ .

Và $m (m + 2) < 0 \Rightarrow 2 (m + 1)^{2} \geq 0 \Rightarrow 2 m^{2} + 4 m + 1 < 1$ .

Do đó $| 2 m^{2} + 4 m + 1 | \leq 1 . (^{*})$

$| x_{1} | + | x_{2} | \leq 2 \Leftrightarrow x_{1}^{2} + x_{2}^{2} + 2 | x_{1} x_{2} | \leq 4$

$\Leftrightarrow {(x_{1} + x_{2})}^{2} - 2 x_{1} x_{2} + 2 | x_{1} x_{2} | \leq 4$

$\Leftrightarrow 4 (m + 1)^{2} - 2 (2 m^{2} + 4 m + 1) + 2 | 2 m^{2} + 4 m + 1 | \leq 4$

$\Leftrightarrow | 2 m^{2} + 4 m + 1 | \leq 1 (do^{*}))$ .

Ta có $\frac{1}{\sqrt{| x_{1} |}} + \frac{1}{\sqrt{| x_{2} |}} \geq 2 \sqrt{\frac{1}{\sqrt{| x_{1} x_{2} |}}} \geq 2$ (đúng vì $| x_{1} x_{2} | =∣ 2 m^{2} +$ $4 m + 1 ∣\leq 1$ ).
Vậy $\frac{1}{\sqrt{| x_{1} |}} + \frac{1}{\sqrt{| x_{2} |}} \geq 2 \geq | x_{1} | + | x_{2} |$ .

Bài 2. Cho $x, y$ là hai số nguyên với $x > y > 0$ .

(a) Chứng minh rằng nếu $x^{3} - y^{3}$ chia hết cho 3 thì $x^{3} - y^{3}$ chia hết cho 9 .

(b) Chứng minh rằng nếu $x^{3} - y^{3}$ chia hết cho $x + y$ thì $x + y$ không là số nguyên tố.

(c) Tìm tất cả những giá trị $k$ nguyên dương sao cho $x^{k} - y^{k}$ chia hết cho 9 với mọi $x, y$ mà $x y$ không chia hết cho 3 .

Lời giải.

(a) Ta có $x^{3} - y^{3}$ chia hết cho 3 mà $x^{3} - y^{3} = (x - y)^{3} + 3 x y (x - y) ⋮, 3$ nên $(x - y)^{3}$ :3. Hơn nữa 3 là số nguyên tố nên $\Rightarrow (x - y)$ :3. Suy ra ${\begin{cases} (x - y)^{3} : 9 \\ 3 x y (x - y) ⋮ 9 \end{cases} \Rightarrow x^{3} - y^{3} ⋮, 9$

(b) Giả sử ngược lại $x + y$ nguyên tố.

Ta có $x^{3} - y^{3} = (x - y) [(x + y)^{2} - x y] = (x - y) (x + y)^{2} - x y (x -$ $y) ⋮ (x + y)$ .

$\Rightarrow (x - y) x y ⋮ (x + y)$ , mà $x + y$ nguyên tố nên $[\begin{array}{l} (x - y) ⋮ (x + y) \\ x ⋮ (x + y) \\ y ⋮ (x + y) \end{array}$ (vô lí vì $0 < x, y, x - y < x + y)$ .

(c) Cho $x = 2, y = 1 \Rightarrow x y$ không chia hết cho 3 . $\Rightarrow x^{k} - y^{k} = 2^{k} - 1 ⋮ 9 \Rightarrow 2^{k} - 1 ⋮ 3 .$

Do $2 \equiv - 1 (mod 3) \Rightarrow 2^{k} - 1 \equiv (- 1)^{k} - 1 (mod 3)$ nên $k$ chẵn.

Ta chứng $minh k = 6 n, (n \in N^{*})$

Với $k = 6 n + 2 \Rightarrow 2^{k} - 1 \equiv 2^{6 n + 2} - 1 \equiv 3 (mod 9)$ . $\Rightarrow k = 6 n + 2$ (không thỏa).

Với $n = 6 k + 4 \Rightarrow 2^{k} - 1 = 2^{6 n + 4} - 1 \equiv 6 (mod 9)$ . $\Rightarrow k = 6 n + 4$ (không thỏa).

Nên $k = 6 n$ .

Lại có $x^{k} - y^{k} = x^{6 n} - y^{6 n} = {(x^{6})}^{n} - {(y^{6})}^{n} : (x^{6} - y^{6})$

Do $x y$ không chia hết cho 3 nên cả $x$ và $y$ đều không chia hết cho 3 .

Trường hợp 1. $x \equiv y (mod 3) \Rightarrow x^{3} - y^{3} : 3$

Theo câu (a) $\Rightarrow x^{3} - y^{3} : 9 \Rightarrow x^{k} - y^{k} : 9$ .

Trường hợp 2. $x$ không đồng dư với $y mod 3$ .

Không mất tính tổng quát, giả sử ${\begin{cases} x = 3 a + 1 \\ y = 3 b + 2 \end{cases}$

Ta có $x^{3} + y^{3} = (3 a + 1)^{3} + (3 b + 2)^{2} = 27 a^{3} + 27 a^{2} + 9 a + 27 b^{3} +$ $27 b^{2} + 9 b + 9 ⋮ 9$

Suy ra $x^{6} - y^{6} = (x^{3} - y^{3}) (x^{3} + y^{3}) ⋮ 9 \Rightarrow x^{k} - y^{k} ⋮ 9$ .

Vậy tập tất cả các số thỏa đề bài là $k = 6 n$ với $n$ tự nhiên.

Bài 3. (a) Cho ba số $a, b, c \geq - 2$ thỏa mãn $a^{2} + b^{2} + c^{2} + a b c = 0$ . Chứng minh rằng $a = b = c = 0$ .

(b) Trên mặt phẳng $O x y$ , cho ba điểm $A, B, C$ phân biệt với $O A = O B =$ $O C = 1$ . Biết rằng $x_{A}^{2} + x_{B}^{2} + x_{C}^{2} + 6 x_{A} x_{B} x_{C} = 0$ .

Chứng minh rằng $min (x_{A}, x_{B}, x_{C}) < - \frac{1}{3}$ (kí hiệu $x_{M}$ là hoành độ của điểm $M$ ).

Lời giải.

(a) – Trong ba số $a, b, c$ phải có ít nhất 2 số cùng dấu. Không mất tính tổng quát, giả sử hai số đó là $a$ và $b$ .

Ta có $a^{2} + b^{2} + c^{2} + a b c = 0$

$\Leftrightarrow (a - b)^{2} + c^{2} + a b (c + 2) = 0 (*)$

Do $(a - b)^{2}, c^{2}, a b (c + 2) \geq 0$

Nên $(*) \Leftrightarrow {\begin{cases} a = b \\ c = 0 a b = 0 \end{cases} \Leftrightarrow a = b = c = 0$

(b) – Giả sử ngược lại $min (x_{A}, x_{B}, x_{C}) \geq - \frac{1}{3} \Rightarrow x_{A}, x_{B}, x_{C} \geq - \frac{1}{3}$ Trong 3 số $x_{A}, x_{B}, x_{C}$ có 2 số cùng dấu, giả sử $x_{A}, x_{B}$ .

$-$ Ta có $x_{A}^{2} + x_{B}^{2} + x_{C}^{2} + 6 x_{A} x_{B} x_{C} = {(x_{A} - x_{B})}^{2} + x_{C}^{2} + 2 x_{A} x_{B} (3 x_{C} + 1) = 0$ $\Rightarrow x_{A} = x_{B} = x_{C} = 0$ , suy ra $A, B, C$ dều thuộc trục tung. Hơn nữa $O A = O B = O C = 1$ nên có ít nhất hai điểm trùng nhau (vô lý). Vậy ta có điều phải chứng minh.

(a) Chứng minh rằng tứ giác $A E K F$ nội tiếp.

(b) Gọi $H$ là trực tâm tam $A B C$ . Chứng minh rằng nếu $A, O, D$ thẳng hàng thì $H K$ song song với $B C$ .

(c) Ký hiệu $S$ là diện tích tam giác $K B C$ . Chứng minh rằng khi $D$ thay đổi trên cạnh $B C$ ta luôn có $S \leq {(\frac{B C}{2})}^{2} \tan \frac{\hat{B A C}}{2}$ .

(d) Gọi $I$ là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác $A E F$ . Chứng minh rằng $B F . B A - C E . C A = B D^{2} - C D^{2}$ và $I D$ vuông góc với $B C$ .

Lời giải.

(a) $-$ Tứ giác $A E D B$ nội tiếp suy ra $\hat{A E B} = \hat{A D B}$ , tứ giác $A F D C$ nội tiếp suy ra $\hat{A F C} = \hat{A D C}$ .

Khi đó $\hat{A E K} + \hat{A F D} = \hat{A D B} + \hat{A D C} = 180^{\circ}$ . Vậy tứ giác $A E K B$ nội tiếp.

(b) $-$ Ta có $\hat{B K C} = \hat{F K E} = 180^{\circ} - \hat{B A C}$ và $\hat{B H C} = 180^{\circ} - \hat{B A C}$ .

Suy ra $\hat{B K C} = \hat{B H C} \Rightarrow B H K C$ nội tiếp.

Suy ra $\hat{F K H} = \hat{H B C} = \hat{H A C}$ và $\hat{K C B} = \hat{B A D}$ (do $A F D C$ nội tiếp).

$-$ Khi $A, O, D$ thẳng hàng, ta có $\hat{B A D} = \hat{B A O} = \hat{H A C}$ . (tự chứng minh, hehe)

Do đó $\hat{F K H} = \hat{K C B}$ suy ra $K H / / B C$ .

Gọi $M$ là trung điểm của $B C$ và $N$ là điểm chính giữa cung $B H C$ và $X$ là giao điểm của $T K$ và $B C$ .

$-$ Dựng $K L ⊥ B C$ . Ta có $K L \leq K X = T K - T D \leq T N - T M = M N$ . Ta có $\hat{B N C} = \hat{B H C} = 180^{\circ} - \hat{B A C}$ , suy ra $\hat{N B M} = 90^{\circ} - \hat{B N M} =$ $90^{\circ} - \frac{1}{2} \hat{B N C} = \frac{1}{2} \hat{B A C}$ .

Khi đó $\frac{M N}{B M} = \tan \frac{\hat{N B M}}{2} = \tan \frac{\hat{B A C}}{2}$ , suy ra $M N = \tan \frac{\hat{B A C}}{2} \cdot \frac{B C}{2}$ .

Do đó $S_{B K C} = \frac{1}{2} . K L . B C \leq \frac{B C^{2}}{4} \tan \frac{\hat{B A C}}{2}$ .

(d) – Xét tam giác $B C F$ và tam giác $B A D$ có $\hat{B C F} = \hat{B A D}$ và góc $B$ chung. Suy ra $Δ B C F ∽ Δ B A D \Rightarrow \frac{B D}{B A} = \frac{B F}{B C} \Rightarrow B F . B A = B D . B C$ .

$-$ Chứng minh tương tự ta có $C E . C A = C B . C D$ .

Suy ra $B F . B A - C E . C A = B C . B D - B C . C D = B C (B D - C D) =$ $(B D + B C) (B D - B C) = B D^{2} - C D^{2} .$

$-$ Ta có $\hat{A D F} = \hat{A C F} = \hat{A E B} - \hat{E K C} = \hat{A E B} - \hat{A}$ và $\hat{A D E} = \hat{A B E} = \hat{A F C} - \hat{B A C}$ , suy ra $\hat{E D F} = \hat{A D F} + \hat{A D E} = \hat{A E B} + \hat{A F C} - 2 \hat{A} = 180^{\circ} - 2 \hat{B A C} =$ $\hat{E I F}$ . Do đó tứ giác $I E D F$ nội tiếp, hơn nữa $I E = I F$ nên $D I$ là phân giác $\hat{E D F}$ .

Mặt khác $\hat{F D B} = \hat{B A C} = \hat{C D E}$ .

Suy ra $D B, D I$ lần lượt là phân giác ngoài và phân giác trong của $\hat{E D F}$ nên $I D ⊥ B C$ .

Vậy ta có điều phải chứng minh.

(a) Chứng minh rằng không thể chia 6 học sinh trên thành 3 cặp mà mỗi cặp đều “hoàn hảo”.

(b) Có thể có được nhiều nhất là bao nhiêu cặp “hoàn hảo”?

Lời giải.

(a) Giả sử có thể chia 6 học sinh thành 3 cặp đều “hoàn hảo”. Gọi số điểm của các cặp học sinh này là $(x_{1}; x_{2}), (x_{3}; x_{4}), (x_{5}; x_{6})$ .

Ta có $\frac{x_{1} + x_{2}}{2} > m; \frac{x_{3} + x_{4}}{2} > m; \frac{x_{5} + x_{6}}{2} > m$

Suy ra $\frac{x_{1}^{2} + x_{2}}{2} + \frac{x_{3} + x_{4}}{2} + \frac{x_{5} + x_{6}}{2} > 3 m$

$\Leftrightarrow \frac{x_{1} + x_{2} + x_{3} + x_{4}^{2} + x_{5} + x_{6}^{2}}{2} > 3 . \frac{x_{1} + x_{2} + x_{3} + x_{4} + x_{5} + x_{6}}{6}$ (vô

lý).

Vậy ta có điều phải chứng minh.

(b) – Xét tập $A = 0, 16, 17, 18, 19, 20$ với $m = 15$ có 10 cặp hoàn hảo. (1)

$-$ Giả sử có nhiều hơn hoặc bằng 11 cặp “hoàn hảo”. Gọi tên 6 thí sinh là $A, B, C, D, E, F$ .

Với tổng 15 cặp thí sinh. Ta chia thành các nhóm như sau:

Nhóm 1. $(A B; C D; E F)$

Nhóm 2. $(A C; B E; D F)$

Nhóm 3. $(A D; C E; B F)$

Nhóm 4. $(A E; B D; C F)$

Nhóm 5. $(A F; B E; C D)$

$-$ Do có ít nhất 11 cặp “hoàn hảo” mà chỉ có 5 nhóm nên theo nguyên lý Đi-rích-lê, có ít nhất 1 nhóm đủ 3 cặp thí sinh.

Mà theo câu (a), điều này vô lí (2)

$-$ Từ (1) và (2̃) thì có nhiều nhất 10 cặp “hoàn hảo”.

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 KHÔNG CHUYÊN TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2021

Leave a reply

Bài 1. (1,5 điểm) Cho biểu thức:

$P = \frac{a^{2} + b \sqrt{a b}}{a + \sqrt{a b}} + \frac{a \sqrt{a} - 3 a \sqrt{b} + 2 b \sqrt{a}}{\sqrt{a} - \sqrt{b}} (a > b > 0)$

a) Thu gọn biểu thức $P$ .

b) Chứng minh $P > 0$ .

Bài 2. (2 điểm)

a) Giải phương trình: $(x^{2} + 2 x - 3) (\sqrt{3 - 2 x} - \sqrt{x + 1}) = 0$

b) Cho $(d) : y = (m + 1) x + m n$ và $(d_{1}) : y = 3 x + 1$ . Tìm $m, n$ biết $(d)$ đi qua $A (0; 2)$ , đồng thời $(d)$ song song với $(d_{1})$ .

Bài 3. (1,5 điểm) Cho $(P), (d)$ lần lượt là đồ thị hàm số $y = x^{2}$ và $y = 2 x + m$ .

a) Tìm $m$ sao cho $(P)$ cắt $(d)$ tại hai điểm phân biệt $A (x_{1}; y_{1}), B (x_{2}; y_{2})$ .

b) Tìm $m$ sao cho ${(x_{1} - x_{2})}^{2} + {(y_{1} - y_{2})}^{2} = 5$ .

Bài 4. (2 điểm)

a) Công ty viễn thông gói cước được tính như sau:

Gói I: 1800 đồng/phút cho 60 phút đầu tiên; 1500 đồng/phút cho 60 phút tiếp theo và 1000 đồng/phút cho thời gian còn lại.
Gói II: 2000 đồng/phút cho 30 phút đầu tiên; 1800 đồng/ phút cho 30 phút tiếp theo; 1200 đồng/phút cho 30 phút tiếp theo nữa và 800 đồng/phút cho thời gian còn lại.

Sau khi cân nhắc thì bác An chọn gói II vì sẽ tiết kiện được 95000 đồng so với gói I. Hỏi trung bình bác An gọi bao nhiêu phút một tháng?

b) Cho $△ A B C$ có $A B = 3, A C = 4, B C = 5$ . $B D$ là tia phân giác của $∠ A B C$ . Tính $B D$ ?

Bài 5. (3 điểm) Cho $△ A B C$ nhọn $(A B < A C)$ nội tiếp đường tròn $(T)$ có tâm $O$ , bán kính $R$ , $B C = R \sqrt{3}$ . Tiếp tuyến tại $B, C$ của $(T)$ cắt nhau tại $P$ . Cát tuyến $P A$ cắt $(T)$ tại $D$ (khác $A$ ). Đường thẳng $O P$ cắt $B C$ tại $H$ .

a) Chứng minh $△ P B C$ đều. Tính $P A \cdot P D$ theo $R$ .

b) $A H$ cắt $(T)$ tại $E ($ khác $A$ ). Chứng $minh H A \cdot H E = H O \cdot H P$ và $P D = P E$ .

c) Trên $A B$ lấy điểm $I$ thỏa $A I = A C$ , trên $A C$ lấy điểm $J$ thỏa $A J = A B$ . Đường thẳng vuông góc với $A B$ tại $I$ và đường thẳng vuông góc với $A C$ tại $J$ cắt nhau ở $K$ . Chứng $minh I J = B C$ và $A K ⊥ B C$ . Tính $P K$ theo $R$ .

LỜI GIẢI

Bài 1. a) Ta có $a > b > 0$ nên

$P = \frac{a^{2} + b \sqrt{a b}}{a + \sqrt{a b}} + \frac{a \sqrt{a} - 3 a \sqrt{b} + 2 b \sqrt{a}}{\sqrt{a} - \sqrt{b}}$

$= \frac{(\sqrt{a})^{3} + (\sqrt{b})^{3}}{\sqrt{a} + \sqrt{b}} + \frac{(\sqrt{a} - \sqrt{b}) (a - 2 \sqrt{a b})}{\sqrt{a} - \sqrt{b}}$

$= a - \sqrt{a b} + b + a - 2 \sqrt{a b}$

$= 2 a - 3 \sqrt{a b} + b .$

b) Ta có $a > b > 0$ nên $\sqrt{a} > \sqrt{b}$ , do đó

$P = 2 a - 3 \sqrt{a b} + b = (\sqrt{a} - \sqrt{b}) (2 \sqrt{a} - \sqrt{b}) > 0 .$

Bài 2. a) $(x^{2} + 2 x - 3) (\sqrt{3 - 2 x} - \sqrt{x + 1}) = 0 (*)$

Điều kiện: ${\begin{cases} 3 - 2 x \geq 0 \\ x + 1 \geq 0 \end{cases} \Leftrightarrow - 1 \leq x \leq \frac{3}{2}$

$(*) \Leftrightarrow (x - 1) (x + 3) (\sqrt{3 - 2 x} - \sqrt{x + 1}) = 0$

$\Leftrightarrow [\begin{matrix} x - 1 = 0 \\ x + 3 = 0 3 - 2 x = x + 1 \end{matrix}$

Vậy $S = (1; \frac{2}{3})$

b) $(d) / / (d_{1}) \Leftrightarrow {\begin{cases} m + 1 = 3 \\ m \cdot n \neq 1 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} m = 2 \\ n \neq \frac{1}{2} \end{cases}$

$V ì A (0; 2) \in (d) : y = 3 x + 2 n \Leftrightarrow 2 = 3.0 + 2 n \Leftrightarrow n = 1$

Vậy $m = 2, n = 1$

Bài 3. a) Phương trình hoành độ giao điểm của $(P)$ và $(d)$

$x^{2} = 2 x + m \Leftrightarrow x^{2} - 2 x - m = 0$

$(P)$ cắt $(d)$ tại 2 diểm phân biệt $A, B \Leftrightarrow (1)$ có 2 nghiệm phân biệt

$\Leftrightarrow Δ^{'} > 0 \Leftrightarrow 1 + m > 0$

$\Leftrightarrow m > - 1 (*)$

Vậy $m > - 1$ thì $(P)$ cắt $(d)$ tại hai điểm phân biệt.

b) Với điều kiện $(*)$ theo Viet ta có: $S = x_{1} + x_{2} = 2, P = x_{1} \cdot x_{2} = - m$ Ta có: $A (x_{1}; y_{1}) \in (d) \Leftrightarrow y_{1} = 2 x_{1} + m; B (x_{2}; y_{2}) \in (d) \Leftrightarrow y_{2} = 2 x_{2} + m$ Ta có:

${(x_{1} - x_{2})}^{2} + {(y_{1} - y_{2})}^{2} = 5$

$\Leftrightarrow {(x_{1} - x_{2})}^{2} + {(2 x_{1} - 2 x_{2})}^{2} = 5$

$\Leftrightarrow {(x_{1} - x_{2})}^{2} + 4 {(x_{1} - x_{2})}^{2} = 5$

$\Leftrightarrow {(x_{1} - x_{2})}^{2} = 1 \Leftrightarrow {(x_{1} + x_{2})}^{2} - 4 x_{1} x_{2} = 1$

$\Leftrightarrow 4 + 4 m = 1 \Leftrightarrow m = \frac{- 3}{4} (thỏa (*))$

Vậy $m = - \frac{3}{4}$

Bài 4. a) Giả sử thời gian gọi trung bình mỗi tháng của bác An là $t ($ phút, $t > 0)$ . Gọi $A (x), B (x)$ lần lượt là cước phí khi gọi $x$ phút tương ứng với gói cước I và gói cước II, theo đề bài ta có $A (t) - B (t) = 95000$ (đồng).

Ta có bảng sau:

Vậy trung bình mỗi tháng bác An gọi 475 phút.

b) Ta có: $3^{2} + 4^{2} = 5^{2}$ nên $A B^{2} + A C^{2} = B C^{2}$

Theo định lý Pythagore đảo, tam giác $A B C$ vuông tại $A$ .

Theo tính chất đường phân giác: $\frac{D C}{B C} = \frac{D A}{B A}$ .

Suy ra $\frac{D C}{B C} = \frac{D A}{B A} = \frac{D C + D A}{B C + B A} = \frac{A C}{B A + B C} = \frac{1}{2} \Rightarrow A D = \frac{1}{2} B A = \frac{3}{2}$ .

Tam giác $A B D$ vuông tại $A$ nên: $B D^{2} = A D^{2} + A B^{2} = \frac{45}{4} \Rightarrow B D = \frac{3 \sqrt{5}}{2}$ .

Bài 5.

a) – Ta có: $O B = O C, P B = P C$ suy ra $P O$ là đường trung trực của $B C$ nên $O P ⊥ B C$ và $H$ là trung điểm $B C$ .

$\sin ∠ H O C = \frac{H C}{O C} = \frac{\sqrt{3}}{2} \Rightarrow ∠ H O C = 60^{\circ} \Rightarrow ∠ H C P = ∠ H O C = 60^{\circ}$

$△ P B C$ có $P B = P C$ và $∠ B C P = 60^{\circ}$ suy ra $△ P B C$ đều

Xét $△ P B D$ và $△ P A B$ có $∠ B P D$ chung, $∠ P B D = ∠ P A B$

$\Rightarrow △ P B D ∽ △ P A B (g . g) \Rightarrow \frac{P B}{P A} = \frac{P D}{P B} \Rightarrow P A \cdot P D = P B^{2} = 3 R^{2}$

Xét $△ H A B$ và $△ H C E$ có $∠ A H B = ∠ C H E, ∠ H A B = ∠ H C E$

$\Rightarrow △ H A B ∽ △ H C E (g . g) \Rightarrow H A \cdot H E = H B \cdot H C = H B^{2} = H O \cdot H P$

Xét $△ H O A$ và $△ H E P$ có $∠ O H A = ∠ E H P, \frac{H O}{H E} = \frac{H A}{H P}$ $\Rightarrow △ H O A ∽ △ H E P ($ c.g.c $)$

$\Rightarrow ∠ H O A = ∠ H E P$ , suy ra $A O E P$ là tứ giác nội tiếp.

Suy ra $∠ H P E = ∠ H P D$ (chắn hai cung $O E$ và $O A$ bằng nhau)

Lại có $P A \cdot P D = P B^{2} = P H \cdot P O \Rightarrow \frac{P D}{P O} = \frac{P H}{P A}$ $\Rightarrow △ P D H ∽ △ P O A$ (c.g.c) suy ra $O H D A$ nội tiếp.

Mà $∠ P A O = ∠ O D A = ∠ A H O = ∠ P H E$ nên $∠ P H D = ∠ P H E$

Từ (1) và (2) suy ra $△ H D P = △ H E P$ (g.c.g), suy ra $P D = P E$ .

Xét $△ A B C$ và $△ A J I$ có $A B = A J, ∠ I A C$ chung, $A C = A I$ nên $△ A B C = △ A J I \Rightarrow I J = B C$
Gọi $Q = B C \cap A K$

Ta có: $∠ A I K = ∠ A J K = 90^{\circ}$ nên $A I K J$ nội tiếp đường tròn đường kính $A K$ $\Rightarrow ∠ A K I = ∠ A J I$

Mà $∠ A J I = ∠ A B C$ (do $△ A B C = △ A J I$ ) nên $∠ A K I = ∠ A B C$ .

Tứ giác $B Q K I$ có $∠ A K I = ∠ A B C$ nên $B Q K I$ là tứ giác nội tiếp. $\Rightarrow ∠ B I K + ∠ B Q K = 180^{\circ} \Rightarrow ∠ B Q K = 180^{\circ} - ∠ B I K = 180^{\circ} - 90^{\circ} = 90^{\circ}$

Suy ra $A K ⊥ B C$ .

Vì $△ A B C = △ A I J$ nên bán kính đường tròn ngoại tiếp của hai tam giác này bằng nhau.

Mà $A K$ là đường kính của đường tròn ngoại tiếp $△ A I J$ nên $A K = 2 R$ .

$△ O C P$ vuông tại $C$ :

$\Rightarrow O P^{2} = O C^{2} + C P^{2} = R^{2} + (R \sqrt{3})^{2} = 4 R^{2}$

$\Rightarrow O P = 2 R \Rightarrow O P = A K .$

Ta có: $A K ⊥ B C, O P ⊥ B C$ nên $A K / / O P$ .

Tứ giác $A O P K$ có $A K / / O P$ và $A K = O P$ nên $A O P K$ là hình bình hành, suy ra $P K = A O = R$ .

Vậy $P K = R$ .

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN TOÁN TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2021

Leave a reply

Bài 1. Cho hệ phương trình: ${\begin{cases} \sqrt{x - 2} + \sqrt{y - 1} = 2 \\ x + y = m \end{cases}$

a) Giải hệ với $m = 7$

b) Tìm $m$ sao cho hệ có nghiệm $(x, y)$

Bài 2. Cho $M = \frac{1}{a} + \frac{1}{b} + \frac{1}{c}, N = \frac{1}{b + c} + \frac{1}{c + a} + \frac{1}{a + b}, K = \frac{a}{b + c} + \frac{b}{c + a} + \frac{c}{a + b}$

a) Chứng minh nếu $M K = \frac{a^{2} + b^{2} + c^{2}}{a b c}$ thì $N = 0$

b) Cho $M = K = 4, N = 1$ . Tính tích $a b c$ .

Bài 3. Cho dãy $n$ số thực $x_{1}; x_{2}; \dots; x_{n} (n \geq 5)$ thỏa: $x_{1} \leq x_{2} \leq \dots \leq x_{n}$ và $x_{1} + x_{2} + \dots x_{n} = 1$

a) Chứng minh nếu $x_{n} \geq \frac{1}{3}$ thì $x_{1} + x_{2} \leq x_{n}$

b) Chứng minh nếu $x_{n} \leq \frac{2}{3}$ thì tìm được số nguyên dương $k < n$ sao cho

$\frac{1}{3} \leq x_{1} + x_{2} + \dots + x_{k} \leq \frac{2}{3}$

Bài 4. a) Tìm tất cả các số tự nhiên $n$ sao cho $(2 n + 1)^{3} + 1$ chia hết cho $2^{2021}$

b) Tìm tất cả số tự nhiên $n$ và số nguyên tố $p$ sao cho $\frac{2 n + 2}{p}$ và $\frac{4 n^{2} + 2 n + 1}{p}$ là các số nguyên. Chứng minh với $n$ và $p$ tìm được, các số nguyên trên không thể đồng thời là số chính phương.

Bài 5. Cho tam giác $A B C$ vuông tại $A$ . Các điểm $E, F$ lần lượt thay đổi trên các cạnh $A B, A C$ sao cho $E F | B C$ . Gọi $D$ là giao điểm của $B F$ và $C E, H$ là hình chiếu của $D$ lên $E F$ . Đường tròn $(I)$ đường kính $E F$ cắt $B F, C E$ tại $M, N$ . ( $M$ khác $F, N$ khác $E$ )

a) Chứng minh $A D$ và đường tròn ngoại tiếp $△ H M N$ cùng đi qua tâm $I$ của đường tròn tâm $I$ .

b) Gọi $K, L$ lần lượt là hình chiếu vuông góc của $E, F$ lên $B C$ và $P, Q$ tương ứng là giao điểm của $E M, F N$ với $B C$ . Chứng minh tứ giác $A E P L, A F Q K$ nội tiếp và $\frac{B P \cdot B L}{C Q \cdot C K}$ không đổi khi $E, F$ thay đổi.

c) Chứng minh nếu $E L$ và $F K$ cắt nhau trên đường tròn $(I)$ thì $E M$ và $F N$ cắt nhau trên đường thẳng $B C$ .

Bài 6. Cho $N$ tập hợp $(N \geq 6)$ , mỗi tập hợp gồm 5 chữ cái khác nhau được lấy từ 26 chữ cái $a$ , $b, c, \dots, x, y, z$ .

a) Biết rằng trong $N$ tập hợp đã cho, hai tập hợp bất kỳ có chung đúng 1 chữ cái, và không có chữ cái nào có mặt trong tất cả $N$ tập hợp này.

Chứng minh không có chữ cái nào có mặt trong 6 tập hợp từ $N$ tập đã cho.

b) Biết rằng trong $N$ tập hợp đã cho, hai tập hợp bất kỳ có chung đúng 2 chữ cái, và không có hai chữ cái nào cùng xuất hiện trong $N$ tập hợp này.

Hỏi trong số $N$ tập hợp đã cho, có nhiều nhất bao nhiêu tập hợp có chung đúng 2 chữ cái?

LỜI GIẢI

Bài 1.

a) ${\begin{cases} \sqrt{x - 2} + \sqrt{y - 1} = 2 \\ x + y = m \end{cases}$ (1)

ĐKXĐ: $x \geq 2, y \geq 1$

(1) $\Leftrightarrow {\begin{cases} x - 2 + y - 1 + 2 \sqrt{(x - 2) (y - 1)} = 4 \\ x + y = 7 \end{cases}$

$\Leftrightarrow {\begin{cases} 2 \sqrt{(x - 2) (y - 1)} = 0 \\ x + y = 7 \end{cases}$

$\Leftrightarrow [{\begin{cases} x - 2 = 0 \\ x + y = 7 \\ y - 1 = 0 \\ x + y = 7 \end{cases} \Leftrightarrow {{\begin{cases} x = 2 \\ y = 5 \\ y = 1 \\ x = 6 \end{cases} (n)$

Vậy $(x, y) \in [(2; 5), (6; 1)]$

b) Đặt $u = \sqrt{x - 2}, v = \sqrt{y - 1} (u, v \geq 0$

Hệ phương trình trở thành: ${\begin{cases} u + v = 2 \\ u^{2} + v^{2} = m - 3 \end{cases}$

$\Rightarrow 2 u^{2} - 4 u + 7 - m = 0$ (2)

Để hệ (1) có nghiệm thì (2) phải có nghiệm không âm, nhỏ hơn hoặc bằng 2 , khi và chỉ khi:

${\begin{cases} Δ^{'} \geq 0 \\ S > 0 \\ P \geq 0 \\ (x_{1} - 2) (x_{2} - 2) > 0 \\ S \leq 4 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} m \geq 7 \\ m \leq 7 \end{cases}$

Vậy $5 \leq m \leq 7$ thì hệ đã cho có nghiệm $(x, y)$

Bài 2.

a) $M K = \frac{a^{2} + b^{2} + c^{2}}{a b c} \Rightarrow N = 0$ .

$M K = (\frac{1}{a} + \frac{1}{b} + \frac{1}{c}) (\frac{a}{b + c} + \frac{b}{c + a} + \frac{c}{a + b})$

$= \frac{1}{b + c} + \frac{b}{a (c + a)} + \frac{c}{a (a + b)} + \frac{a}{b (b + c)} + \frac{1}{c + a} + \frac{c}{b (a + b)} +$

$\frac{a}{c (b + c)} + \frac{b}{c (c + a)} + \frac{1}{a + b}$

$= N + \frac{b}{c + a} (\frac{1}{a} + \frac{1}{c}) + \frac{c}{a + b} (\frac{1}{a} + \frac{1}{b}) + \frac{a}{b + c} (\frac{1}{b} + \frac{1}{c})$

$= N + \frac{b}{a c} + \frac{c}{a b} + \frac{a}{b c}$

$= N + \frac{a^{2} + b^{2} + c^{2}}{a b c}$

Mà $M K = \frac{a^{2} + b^{2} + c^{2}}{a b c} \Rightarrow N + \frac{a^{2} + b^{2} + c^{2}}{a b c} = \frac{a^{2} + b^{2} + c^{2}}{a b c} \Rightarrow N = 0$

b) Ta có $M = K = 4; N = 1$

Theo câu a) ta được:

$M K = N + \frac{a^{2} + b^{2} + c^{2}}{a b c} \Rightarrow 16 = 1 + \frac{a^{2} + b^{2} + c^{2}}{a b c} \Rightarrow a^{2} + b^{2} + c^{2} = 15 a b c$

$\Rightarrow (a + b + c)^{2} - 2 (a b + b c + c a) = 15 a b c (*)$

Ta có:

$K + 3 = \frac{a}{b + c} + 1 + \frac{b}{c + a} + 1 + \frac{c}{a + b} + 1 = (a + b + c) N \Rightarrow 7 = a + b + c$

$M = 4 \Rightarrow a b + b c + c a = 4 a b c .$

Thay vào $(*) \Rightarrow 7^{2} - 2.4 a b c = 15 a b c \Rightarrow a b c = \frac{49}{23}$ .

Bài 3.

a) Giả sử rằng $x_{1} + x_{2} > x_{n} \geq \frac{1}{3} > 0$

$\Rightarrow x_{2} > 0 \Rightarrow x_{i} > 0, \forall i \geq 2 .$

Suy ra $x_{1} + x_{2} + x_{n - 2} + x_{n - 1} + x_{n} \leq x_{1} + x_{2} + \dots + x_{n - 2} + x_{n - 1} + x_{n} = 1$

Nhưng $x_{1} + x_{2} > \frac{1}{3}$ và $x_{n - 1}, x_{n - 2} > \frac{1}{2} (x_{1} + x_{2}) > \frac{1}{6}$ và $x_{n} \geq \frac{1}{3}$ nên khi cộng theo vế, ta có $V T > 1$ , vô lý.

Vậy điều giả sử là sai hay nếu $x_{n} \geq \frac{1}{3}$ thì $x_{1} + x_{2} \leq x_{n}$

b) Giả sử không tồn tại số $k$ như trên.

Khi đó tồn tại chỉ số $l \leq n - 1$ để

$x_{1} + \dots + x_{l} < \frac{1}{3} và x_{1} + \dots + x_{l + 1} > \frac{2}{3}$

Suy ra $x_{l + 1} > \frac{1}{3} \Rightarrow x_{k} > \frac{1}{3} > 0, \forall k \geq l + 1$ .

Nếu $l < n - 1$ thì tồn tại $x_{l + 2}$ do $l + 2 \leq n$ . Ta có

$x_{l + 2} \geq x_{l + 1} > \frac{1}{3} \Rightarrow (x_{1} + x_{2} + \dots + x_{l + 1}) + x_{l + 2} > 1$ , vô lý do $x_{1} + \dots + x_{n} = 1$ .

Từ đó $l = n - 1$ . Để ý rằng $x_{n} \leq \frac{2}{3}$ nên $x_{1} + \dots + x_{n - 1} = 1 - x_{n} \geq 1 - \frac{2}{3} = \frac{1}{3}$ .

Kết hợp với $l = n - 1$ nên $x_{1} + \dots + x_{n - 1} > \frac{2}{3} \Rightarrow x_{n} < \frac{1}{3}$ , vô lý.

Vậy điều giả sử là sai hay phải tồn tại chỉ số $k < n$ để:

$\frac{1}{3} \leq x_{1} + x_{2} + \dots + x_{k} \leq \frac{2}{3}$

Bài 4.

(a) $(2 n + 1)^{3} + 1 ⋮ 2^{2021}$

$\Leftrightarrow (2 n + 2) (4 n^{2} + 2 n + 1) ⋮ 2^{2021}$

$\Leftrightarrow 2 (n + 1) (4 n^{2} + 2 n + 1) ⋮ 2^{2021}$

$\Leftrightarrow (n + 1) (4 n^{2} + 2 n + 1) ⋮ 2^{2020}$

$\Leftrightarrow n + 1 ⋮ 2^{2020} (do 4 n^{2} + 2 n + 1 \equiv 1 (mod 2))$

$\Leftrightarrow n = 2^{2020} k - 1 (k \in Z^{+})$

b) Từ $p ∣ 2 n + 2$ và $p ∣ 4 n^{2} + 2 n + 1$ thì $p$ phải là số lẻ, dẫn đến $p ∣ n + 1$ .

Do $4 n + 2 + 2 n + 1 = 4 (n - 1) (n + 1) + 2 (n + 1) + 3$ nên $p ∣ 3$ , từ đó $p = 3$ . Kết hợp với điều kiện $p ∣ n + 1$ thì $n = 3 k - 1$ với $k \in Z^{+}$ .

Ta chứng minh rằng $\frac{2 n + 2}{3}$ và $\frac{4 n + 2 + 2 n + 1}{3}$ không cùng là số chính phương. Thật vậy, giả sử rằng ta có điều ngược lại, vì chúng đều là số nguyên dương nên:

$\frac{2 n + 2}{3} \cdot \frac{4 n^{2} + 2 n + 1}{3} = s^{2} (s \in Z^{+})$

Viết lại thành $(2 n + 1)^{3} = (3 s - 1) (3 s + 1)$ . Do $s$ là số chẵn nên $(3 s - 1, 3 s + 1) = 1$ , dẫn đến việc tồn tại các số nguyên $a, b$ để $a b = 2 n + 1, (a, b) = 1$ và:

${\begin{cases} 3 s - 1 = a^{3} \\ 3 s + 1 = b^{3} \end{cases}$

Từ đây $2 = (b - a) (b^{2} + b a + a^{2})$ . Do $b > a$ nên $b - a \in 1, 2$ . Xét từng trường hợp và giải ra cụ thể, ta được $(a, b) = (- 1, 1)$ . Tuy nhiên điều này dẫn đến $s = 0$ , trái với việc $s > 0$ từ điều đã giả sử.

Vậy giả sử ban đầu là sai hay hai số đã cho không thể cùng là số chính phương.

Bài 5.

a) a. Qua $D$ vế đường thẳng song song $B C$ cắt $A B, A C$ tại $X, Y$ .

Ta có $\frac{D Y}{B C} = \frac{D F}{B F} = \frac{D E}{E C} = \frac{D X}{B C}$ .

Suy ra $D X = D Y$ . Suy ra $D$ là trung điểm của $X Y$ .

Do đó $A D$ qua trung điểm $I$ của $E F$ .

Ta có $D H F N, D H E M$ nội tiếp. Suy ra $\hat{D H N} = \hat{D F N} = \hat{M A N}$ và $\hat{D H M} =$ $\hat{N E M} = \hat{N A M}$ .

Suy ra $\hat{M H N} = 2 \hat{M A N} = \hat{M I N}$ .

Suy ra tứ giác $M I H N$ nội tiếp. Ta có điều cần chứng minh.

b) Ta có $△ B M P ∽ △ B L F$ . Suy ra $B M \cdot B F = B P \cdot B L$ . Mặt khác $△ B A F ∽ △ B E M$ , suy ra $B E \cdot B A = B M \cdot B E$ .

Do đó $B A \cdot B E = B P \cdot B L$ .

Từ đó ta có tứ giác $A E P L$ nội tiếp.

Chứng minh tương tự thì tứ giác $A F Q K$ nội tiếp.

Và $\frac{B P \cdot B L}{C Q \cdot C K} = \frac{B E \cdot B A}{C F \cdot C A} = \frac{A B^{2}}{A C^{2}}$ .

c) Giả sử $E L, F K$ cắt nhau tại $S$ thuộc $(I)$ . Khi đó $∠ E S F = 90^{\circ}$ và $E F L K$ là hình vuông. Vẽ $P U ⊥ A B, Q V ⊥ A C$ .

Ta có $\frac{B P}{B C} = \frac{B U}{B A} = \frac{B K}{B L}$ và $\frac{C Q}{B C} = \frac{C V}{C A} = \frac{C L}{C K}$ Đặt $x = E F = K L$

Ta cần chứng minh $\frac{B K}{B L} + \frac{C L}{C K} = 1$ .

$\Leftrightarrow B K \cdot C K + B L \cdot C L = B L \cdot C K$

$\Leftrightarrow B K (C L + x) + (B K + x) C L = (B K + x) (C L + x) \Leftrightarrow x^{2} = B K \cdot C L .$

Đúng vì tam giác $B E K$ và $C F L$ đồng dạng.

Bài 6.

a) Giả sử có chữ cái $σ$ sao cho $σ$ có mặt trong 6 tập hợp từ $N$ tập đã cho, chẳng hạn 6 tập $A_{1}, A_{2}, \dots, A_{6}$ .

Vì hai tập hợp bất kỳ có chung đúng một chữ cái nên hai tập hợp bất kỳ trong 6 tập trên bao giờ cũng chỉ có chũ cái chung duy nhất là $σ$ .

Do đó, tổng số chữ cái có mặt trong 6 tập trên là: $1 + 6 (5 - 1) = 25$ .

$-$ Nếu $N = 6$ thì vô lý do $σ$ không xuất hiện trong tất cả $N$ tập hợp. Do đó $N \geq 7$ .

$-$ Với $N \geq 7$ , lấy tập $A_{7}$ , có 2 khả năng:

$-$ $A_{7}$ chứa $σ$ : Vì $A_{7}$ và những tập $A_{1}, A_{2}, \dots, A_{6}$ có chung đúng một chũ̃ cái $σ$ nên $A_{7}$ còn chứa 4 phần tử không nằm trong bất kỳ tập nào thuộc $A_{1}, A_{2}$ , …, $A_{6}$ .

Suy ra tổng số chữ cái trong 7 tập trên là: $1 + 7 (5 - 1) = 29 > 26$ (vô lý)

$-$ $A_{7}$ không chứa $σ$ .

Khi đó $A_{7}$ sẽ có chung đúng 1 phần tử với mỗi tập $A_{1}, A_{2}, \dots, A_{6}$ và 6 phần tử này phải khác nhau. (vì 6 tập $A_{1}, A_{2}, \dots, A_{6}$ đã có chung $σ$ )

Do đó $A_{7}$ có ít nhất 6 phần tử. (vô lý).

Vậy không có chữ cái nào nằm trong 6 tập hợp từ $N$ tập hợp đã cho.

b) Giả sử có nhiều nhất $k$ tập hợp có chung đúng 2 chữ cái, chẳng hạn $a$ và $b$ .

Khi đó dễ thấy $k \geq N - 1$ nên tồn tại một tập hợp khác chưa được kể tên trong $k$ tập hợp trên, đặt là tập hợp $X, X$ không chứa $a, b$ .

Nếu $X$ không chứa cả $a$ lẫn $b$ . $X$ giao mỗi tập trong $k$ tập kia ở 2 phần tử khác nhau nên $2 k \leq 5 \Rightarrow k \leq 2$
Nếu $X$ chỉ chứa $a$ , không chứa $b$ .

Khi đó 4 phần tử còn lại giao với $k$ tập kia ở các phần tử khác nhau, mà $X$ có 5 phần tử nên $k \leq 4$ .

Vậy có nhiều nhất 4 tập hợp có chung đúng 2 chữ cái.

Để chỉ ra một ví dụ về khả năng có 4 tập hợp, xét $N = 6$ . Để thuận tiện, thay các chữ cái bằng các con số từ 1 đến 26 . Khi đó chọn bộ $N$ tập hợp như sau:

${\begin{cases} A_{1} = 1, 2, 3, 4, 5 A_{2} = 1, 2, 6, 7, 8 \\ A_{3} = 1, 2, 9, 10, 11 \\ A_{4} = 1, 2, 12, 13, 14 \\ A_{5} = 1, 3, 6, 10, 13 \\ A_{6} = 2, 3, 6, 9, 12 \end{cases}$

Bộ 6 tập hợp này thỏa mãn tất cả các điều kiện của bài toán.

Lời giải được thực hiện bởi nhóm giáo viên Star Education: thầy Nguyễn Tăng Vũ, thầy Nguyễn Ngọc Duy, thầy Vương Trung Dũng, thầy Lê Phúc Lữ, thầy Nguyễn Tấn Phát, Nguyễn Tiến Hoàng, Nguyễn Công Thành, Trần Tín Nhiệm, Châu Cẩm Triều, Lê Quốc Anh.

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN TOÁN TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2020

Leave a reply

Bài 1. (2 điểm) Cho các phương trình: $x^{2} + a x + 3 = 0$ và $x^{2} + b x + 5 = 0$ với $a, b$ là tham số.

(a) Chứng minh nếu $a b \geq 16$ thì trong hai phương trình trên có ít nhất một phương trình có nghiệm.

(b) Giả sử hai phương trình trên có nghiệm chung $x_{0}$ . Tìm $a, b$ sao cho $| a | + | b |$ có giá trị nhỏ nhất.

Bài 2. (1,5 điểm) Cho phương trình: $3 x^{2} - y^{2} = 23^{n}$ với $n$ là số tự nhiên.

(a) Chứng minh nếu $n$ chẵn thì phương trình đã cho không có nghiệm nguyên $(x, y)$ .

(b) Chứng minh nếu $n$ lẻ thì phương trình đã cho có nghiệm nguyên $(x, y)$ .

Bài 3. (3,5 điểm) Cho đường tròn $(O)$ , dây cung $B C$ không chứa tâm $O$ và điểm $A$ thay đổi trên cung lớn $B C$ . Lấy các điểm $E$ và $F$ thỏa mãn: $∠ A B E = ∠ C A E =$ $∠ A C F = ∠ B A F = 90^{\circ}$ .

(a) Chứng minh rằng $A E \cdot A C = A F \cdot A B$ và điểm $O$ là trung điểm $E F$ .

(b) Hạ $A D$ vuông góc với $E F (D \in E F)$ . Chứng minh các tam giác $D A B$ và $D C A$ đồng dạng và điểm $D$ thuộc một đường tròn cố định.

(c) Gọi $G$ là giao điểm của $A D$ với đường tròn $(O) (G \neq A)$ . Chứng minh $A D$ đi qua một điểm cố định và $G B \cdot A C = G C \cdot A B$ .

(d) Gọi $K$ là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác $A E F$ . Chứng minh $A K$ đi qua một điểm cố định.

Bài 4. (1,5 điểm) Cho số tự nhiên $a = 3^{13} \cdot 5^{7} \cdot 7^{20}$

(a) Gọi $A$ là tập hợp các số nguyên dương $k$ sao cho $k$ là ước của $a$ và $k$ chia hết cho 105. Hỏi tập $A$ có bao nhiêu phần tử?

(b) Giả sử $B$ là một tập con bất kỳ của $A$ có 9 phần tử. Chứng minh ta luôn có thể tìm được 2 phần tử của $B$ sao cho tích của chúng là số chính phương.

Bài 5. (1,5 điểm) Cho hệ phương trình với $k$ là tham số:

${\begin{cases} \frac{x}{\sqrt{y z}} + \sqrt{\frac{x}{y}} + \sqrt{\frac{x}{z}} = k \\ \frac{y}{\sqrt{z x}} + \sqrt{\frac{y}{z}} + \sqrt{\frac{y}{x}} = k \\ \frac{z}{\sqrt{x y}} + \sqrt{\frac{z}{x}} + \sqrt{\frac{z}{y}} = k \end{cases}$

(a) Giải hệ với $k = 1$ .

(b) Chứng minh hệ vô nghiệm với $k \geq 2$ và $k \neq 3$ .

LỜI GIẢI

Bài 1. ( 2 điểm) Cho các phương trình: $x^{2} + a x + 3 = 0$ và $x^{2} + b x + 5 = 0$ với $a, b$ là tham số.

(a) Chứng minh nếu $a b \geq 16$ thì trong hai phương trình trên có ít nhất một phương trình có nghiệm.

(b) Giả sử hai phương trình trên có nghiệm chung $x_{0}$ . Tìm $a, b$ sao cho $| a | + | b |$ có giá trị nhỏ nhất.

Lời giải.

(a) Xét phương trình: $x^{2} + a x + 3 = 0 (1)$ , ta có: $Δ_{1} = a^{2} - 12$ .

Xét phương trình: $x^{2} + b x + 5 = 0 (2)$ , ta có: $Δ_{2} = b^{2} - 20$

Ta có: $Δ_{1} + Δ_{2} = a^{2} + b^{2} - 32 \geq 2 a b - 32 \geq 0$

Vậy trong hai số $Δ_{1}$ và $Δ_{2}$ có ít nhất một số không âm hay một trong hai phương trình đã cho có nghiệm.

(b) Có hai cách giải tham khảo sau:

Cách 1. Vì $x_{0}$ là nghiệm chung của phương trình (1) và (2) nên phương trình $2 x^{2} + (a + b) x + 8 = 0$ có nghiệm.

Suy ra: $Δ = (a + b)^{2} - 64 \geq 0 \Leftrightarrow | a + b | \geq 8$

Ta có: $| a | + | b | \geq | a + b | \geq 8$ . Dấu ” $=$ ” xảy ra khi và chỉ khi: ${\begin{cases} a b \geq 0 \\ | a + b | = 8 \end{cases}$

Nếu $a + b = 8$ thì $x_{0} = - 2$ , suy ra: ${\begin{cases} (- 2)^{2} - 2 a + 3 = 0 \\ (- 2)^{2} - 2 b + 5 = 0 \end{cases} \Leftrightarrow$

${\begin{cases} a = \frac{7}{2} \\ b = \frac{9}{2} \end{cases}$

Nếu $a + b = - 8$ thì $x_{0} = 2$ , suy ra: ${\begin{cases} 2^{2} + 2 a + 3 = 0 \\ 2^{2} + 2 b + 5 = 0 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} a = - \frac{7}{2} \\ b = - \frac{9}{2} \end{cases}$

Cách 2. Dễ thấy $x_{0} \neq 0$ .

$(1) \Leftrightarrow - a = \frac{x_{0}^{2} + 3}{x_{0}} \Leftrightarrow | a | = \frac{x_{0}^{2} + 3}{| x_{0} |}$

$(2) \Leftrightarrow - b = \frac{x_{0}^{2} + 5}{x_{0}} \Leftrightarrow | b | = \frac{x_{0}^{2} + 5}{| x_{0} |}$

Suy ra $| a | + | b | = 2 | x_{0} | + \frac{8}{| x_{0} |} \geq 2 \sqrt{2 | x_{0} | \cdot \frac{8}{| x_{0} |}} = 8$ Dấu ” $=$ “xảy ra khi và chỉ khi: $x_{0}^{2} = 4 \Leftrightarrow [\begin{array}{l} x_{0} = 2 x_{0} = - 2 \end{array}$ Với $x_{0} = 2$ hoặc $x_{0} = - 2$ , lần lượt giải được $a = \frac{7}{2}; b = \frac{9}{2}$ hoặc $a = - \frac{7}{2}; b = - \frac{9}{2}$

Vậy giá trị nhỏ nhất của $| a | + | b |$ là 8 khi $a = \frac{7}{2}; b = \frac{9}{2}$ hoặc $a = - \frac{7}{2}; b =$ $- \frac{9}{2}$

Bài 2. (1,5 điểm) Cho phương trình: $3 x^{2} - y^{2} = 23^{n}$ với $n$ là số tự nhiên.

(a) Chứng minh nếu $n$ chẵn thì phương trình đã cho không có nghiệm nguyên $(x, y)$ .

(b) Chứng minh nếu $n$ lẻ thì phương trình đã cho có nghiệm nguyên $(x, y)$ .

Lời giải.

(a) Ta nhận thấy 1 số chính phương $m = a^{2}$ khi chia cho 3 thì có số dư lần lượt là 0 hoặc 1 .

Nên tổng 2 số chính phương nếu chia hết cho 3 thì mỗi số đều phải chia hết cho $3 .$

Quay lại bài toán, do $n$ chẵn nên $23^{n}$ và $y^{2}$ đều là các số chính phương mà $23^{n} + y^{2} = 3 x^{2} ⋮ 3 \Rightarrow 23^{n} ⋮ 3$ (vô lý)

Vậy $n$ chẵn thì phương trình đã cho không có nghiệm nguyên.

(b) Do $n$ lẻ $\Rightarrow n = 2 k + 1 (k \in N^{*})$

Xét ${\begin{cases} x = 3 \cdot 23^{k} \\ y = 2 \cdot 23^{k} \end{cases} \Rightarrow 3 x^{2} - y^{2} = 23^{2 k + 1} = 23^{n}$

Vậy phương trình có nghiệm nguyên

Bài 3. (3,5 điểm) Cho đường tròn $(O)$ , dây cung $B C$ không chứa tâm $O$ và điểm $A$ thay đổi trên cung lớn $B C$ . Lấy các điểm $E$ và $F$ thỏa mãn: $∠ A B E =$ $∠ C A E = ∠ A C F = ∠ B A F = 90^{\circ}$ .

(a) Chứng minh rằng $A E \cdot A C = A F \cdot A B$ và điểm $O$ là trung điểm $E F$ .

(b) Hạ $A D$ vuông góc với $E F (D \in E F)$ . Chứng minh các tam giác $D A B$ và $D C A$ đồng dạng và điểm $D$ thuộc một đường tròn cố định.

(c) Gọi $G$ là giao điểm của $A D$ với đường tròn $(O) (G \neq A)$ . Chứng minh $A D$ đi qua một điểm cố định và $G B \cdot A C = G C \cdot A B$ .

(d) Gọi $K$ là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác $A E F$ . Chứng minh $A K$ đi qua một điểm cố định.

Lời giải.

(a) Ta có $∠ B A E + ∠ E A F = 90^{\circ}$ và $∠ C A F + ∠ E A F = 90^{\circ}$ .

Suy ra $∠ B A E = ∠ C A F . △ A B E ∽ △ A C F$ , suy ra $A E \cdot A C = A B \cdot A F$

Gọi $I$ là giao điểm của $B E$ và $C F$ . Khi đó $A I$ là đường kính của $O$ .

Tứ giác $A E I F$ là hình bình hành, $O$ là trung điểm $A I$ nên là trung điểm $E F$ .

(b) Các tứ giác $A D B E, A D F C$ nội tiếp.

Khi đó $∠ A D B = ∠ A E B = ∠ A F C = ∠ A C D . ∠ A B D = ∠ A E C = ∠ I F E =$ $∠ A F C = ∠ A D C$ . Suy ra $△ A D B \sim △ A C D A$ . (g.g)

Ta có $∠ B D C = 2 ∠ A D B = 2 ∠ A E B = 2 ∠ E I F = ∠ B O C$ .

Suy ra tứ giác $B D O C$ nội tiếp. $D$ thuộc đường tròn ngoại tiếp tam giác BOC cố định.

(d) Gọi $M$ là trung điểm của $B C$ . Ta chứng minh $A, M, K$ thẳng hàng.

Ta chứng minh được $∠ D A E = ∠ K A F (∠ 90^{\circ} - ∠ A E D)$ .

Gọi $T$ là trung điểm $C G$ . Ta có $△ A C D \sim △ B C G$ suy ra $△ A B C \sim △ D C G$ .

Từ đó ta có $△ A C M ∽ △ D C T$ .

Khi đó $∠ C A M = ∠ C D T = ∠ A C D = ∠ B A D$ .

Mà $∠ C A M = ∠ C A F + ∠ F A M$ và $∠ B A D = ∠ B A E + ∠ E A D$ .

Suy ra $∠ F A M = ∠ E A D = ∠ F A K$ . Vậy $A, M, K$ thẳng hàng. $A K$ qua trung điểm $M$ của $B C$ cố định.

Bài 4. (1,5 điểm) Cho số tự nhiên $a = 3^{13} \cdot 5^{7} \cdot 7^{20}$

(a) Gọi $A$ là tập hợp các số nguyên dương $k$ sao cho $k$ là ước của $a$ và $k$ chia hết cho 105 . Hỏi tập $A$ có bao nhiêu phần tử?

Lời giải.

(a) $k : 105 \Rightarrow k$ chia hết cho $3, 5, 7$

$\Rightarrow k = 3^{n} \cdot 5^{m} \cdot 7^{p} với m, n, p nguyên dương$

$\Rightarrow có 13 \cdot 7 \cdot 20 = 1820 cách.$

(b) Cách 1: Giả sử $B$ là tập hợp 9 số nguyên dương $a_{i}, i = \overset{―}{1, 9}$ với $a_{i} = 3^{n_{i}} \cdot 5^{m_{i}} \cdot 7^{p_{i}}$ trong đó $0 \leq n_{i} \leq 13; 0 \leq m_{i} \leq 7$ và $0 \leq p_{i} \leq 20$

Do $B$ có 9 phân tử. Xét nguyên lý Dirichlet với tập các số $n_{i}$ thì ta có ít nhất 5 số hạng $a_{i}$ sao cho các số mũ $n_{i}$ của 3 tương ứng cùng tính chẵn lẻ.

Xét tiếp nguyên lý Dirichlet 5 số này cho số mũ $m_{i}$ của 5 tương ứng thì ta có ít nhất 3 số mà số mũ $m_{i}$ cũng cùng tính chẵn lẻ.

Với 3 số còn lại này ta cũng xét nguyên lý Dirichlet cho số mũ $p_{i}$ của 7 thì ta sẽ có ít nhất 2 số cũng tính chẵn lẻ.

Do 2 số được chọn này có số mũ cùng tính chẵn lẻ với cả các số 3,5 và 7 nên tích chúng lại sẽ là số chính phương.

– Cách 2: Ta chia 9 số từ tập $B$ vào 8 tập con như sau:

$B_{1}$ = ( số mũ của 3,5,7 đều chẵn )

$B_{2}$ = ( số mũ 3,5,7 đều lẻ )

$B_{3}$ = ( số mũ của 3 chẵn; 5,7 đều lẻ )

$B_{4}$ = ( số mũ của 5 chẵn; 3,7 lẻ )

$B_{5}$ = ( số mũ của 7 chẵn; 3,5 lẻ )

$B_{6}$ = ( số mũ của 3,5 đều chẵn; 7 lẻ )

$B_{7}$ = ( số mũ của 3,7 đều chẵn; 5 lẻ )

$B_{8}$ = ( số mữ của 5,7 đều chẵn; 3 lẻ )

Do có 8 tập mà có 9 số nên theo nguyên lý Dirichlet thì có ít nhất 2 số thuộc cùng một tập $B_{i}$ nên tích của chúng sẽ là một số chính phương.

Bài 5. (1,5 điểm) Cho hệ phương trình với $k$ là tham số:

(b) Chứng minh hệ vô nghiệm với $k \geq 2$ và $k \neq 3$ .

Lời giải.

– Cách 1: Điều kiện $x, y, z$ cùng dấu đôi một.

Ta xét hệ phương trình với $k \geq 1$

Hệ phương trình $\Leftrightarrow {\begin{cases} x + \sqrt{x z} + \sqrt{x y} = k \sqrt{y z} \\ y + \sqrt{x y} + \sqrt{y z} = k \sqrt{z x} \\ z + \sqrt{z y} + \sqrt{z x} = k \sqrt{x y} \end{cases}$

Đặt $a = \sqrt{x y}, b = \sqrt{y z}, c = \sqrt{z x} (a, b, c > 0)$

Trường hợp 1: $x, y, z > 0 \Rightarrow x = \frac{a c}{b}; y = \frac{a b}{c}; z = \frac{b c}{a}$ Hệ phương trình $\Leftrightarrow {\begin{cases} \frac{a c}{b} + a + c = k b \\ \frac{a b}{c} + a + b = k c \\ \frac{b c}{a} + b + c = k a \end{cases} \Rightarrow {\begin{cases} k a^{2} = a b + a c + b c (1) \\ k b^{2} = a b + b c + c a (2) \\ k c^{2} = a b + a c + b c (3) \end{cases}$ Lấy (1)-(2): $k (a^{2} - b^{2}) = 0 \Leftrightarrow a^{2} = b^{2} \Leftrightarrow {\begin{cases} a = b \\ a = - b (loại) \end{cases}$

Tương tự lấy (2)-(3): $b = c$

Vậy $a = b = c \Rightarrow k a^{2} = 3 a^{2} \Rightarrow k = 3$

Trường hợp 2: $x, y, z < 0 \Rightarrow x = - \frac{a c}{b}; y = - \frac{a b}{c}; z = - \frac{b c}{a}$

Hệ phương trình $\Rightarrow {\begin{cases} k a^{2} = a b + a c - b c \\ k b^{2} = a b + b c - c a \\ k c^{2} = a c + b c - a b \end{cases}$

Cộng các phương trình lại ta có: $k (a^{2} + b^{2} + c^{2}) = a b + b c + a c$ mà $a b + b c + c a \leq a^{2} + b^{2} + c^{2}$

Suy ra $k (a^{2} + b^{2} + c^{2}) \leq a^{2} + b^{2} + c^{2} \Leftrightarrow k \leq 1$

Vậy $k = 1$ và $a = b = c \Leftrightarrow x = y = z < 0$

Câu a) Áp dụng điều trên, hệ có nghiệm $x = y = z < 0$ .

Câu b) Suy ra điều phải chứng minh.

– Cách 2: Điều kiện xác định là: $x, y, z$ cùng dương hoặc cùng âm.

Đặt $a = \sqrt{\frac{x}{y}}, b = \sqrt{\frac{y}{z}}, c = \sqrt{\frac{z}{x}}$ thì $a, b, c > 0$ và $a b c = 1$ .

Ta có: $\frac{a}{c} = \frac{| x |}{\sqrt{y z}}, \frac{b}{a} = \frac{| y |}{\sqrt{z x}}, \frac{c}{b} = \frac{| z |}{\sqrt{x y}}$ .

(a) Khi $k = 1$ , nếu $x, y, z > 0$ thì $\frac{a}{c} + a + \frac{1}{c} = \frac{b}{a} + b + \frac{1}{a} = \frac{c}{b} + c + \frac{1}{b} = 1$ . Cộng lại suy ra $(a + \frac{1}{a}) + (b + \frac{1}{b}) + (c + \frac{1}{c}) + (\frac{a}{c} + \frac{b}{a} + \frac{c}{b}) = 3$ Theo bất đẳng thức Cô-si thì rõ ràng $a + \frac{1}{a} \geq 2, b + \frac{1}{b} \geq 2, c + \frac{1}{c} \geq 2$ nên đẳng thức trên không thể xảy ra.

Xét trường hợp $x, y, z$ cùng âm thì $- \frac{a}{c} + a + \frac{1}{c} = - \frac{b}{a} + b + \frac{1}{a} = - \frac{c}{a} + c + \frac{1}{b} = 1$

Trừ vào các vế và phân tích, ta suy ra: $\frac{(a - 1) (b - 1)}{a} = \frac{(b - 1) (c - 1)}{b} = \frac{(c - 1) (a - 1)}{c} = 0$

Từ đây dễ dàng suy ra ít nhất 2 trong $a, b, c$ phải là 1 mà $a b c = 1$ nên

$a = b = c = 1$ . Vì thế nên thay vào ta có $x = y = z < 0$ . Và mọi bộ số như thế đều thỏa mãn hệ.

(b) Với $k \geq 2$ , giả sử hệ có nghiệm $(x, y, z)$ . Nếu như $x, y, z < 0$ thì ta có $\frac{(a - 1) (b - 1)}{a} = \frac{(b - 1) (c - 1)}{b} = \frac{(c - 1) (a - 1)}{c} = k - 1 > 0 .$

Từ đó suy ra $a - 1, b - 1, c - 1$ đều cùng dấu, kéo theo $a, b, c > 1$ hoặc $a, b, c < 1$ Tuy nhiên $a b c = 1$ nên điều này không thể xảy ra.

Do đó, ta phải có $a, b, c > 0$ nên đưa về

$\frac{a}{c} + a + \frac{1}{c} = \frac{b}{a} + b + \frac{1}{a} = \frac{c}{b} + c + \frac{1}{b} = k$

Trong các số $a, b, c$ giả sử $a = max a, b, c$ thì $k = \frac{a}{c} + a + \frac{1}{c} \geq$ $\frac{a}{c} + 2 \sqrt{\frac{a}{c}} \geq 1 + 2 = 3$ nên ta cần có $k \geq 3$ . Vì $k \neq 3$ nên $k > 3$ .

Vì $a = max a, b, c \geq 1$ nên ta có $2 b + 1 \geq \frac{b}{a} + b + \frac{1}{a} = k > 3$ kéo theo $b > 1$ . Tương tự từ $2 c + 1 > \frac{c}{b} + c + \frac{1}{b} = k > 3$ nên $c > 1$ . Từ đây suy ra $a, b, c > 1$ trong khi $a b c = 1$ , vô lý.

Vậy hệ luôn vô nghiệm với $k \geq 2$ và $k \neq 3$ .

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN TOÁN PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2019

Leave a reply

Bài 1. Cho phương trình $a x^{2} + b x + c = 0 (1)$ thỏa mãn các điều kiện:

$a > 0 và 2 \sqrt{| a c |} < | b | < a + c$

(a) Chứng minh rằng phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt $x_{1}, x_{2}$ và

$(1 - x_{1}) (1 - x_{2}) > 0 và (1 + x_{1}) (1 + x_{2}) > 0$

(b) Biết rằng $a > c$ . Chứng minh rằng $- 1 < x_{1}, x_{2} < 1$

Bài 2. (a) Tìm tất cả những số tự nhiên $n$ sao cho $2^{n} + 1$ chia hết cho $9 .$

(b) Cho $n$ là số tự nhiên $n > 3$ . Chứng minh rằng $2^{n} + 1$ không chia hết cho $2^{m} - 1$ với mọi số tự nhiên $m$ sao cho $2 < m \leq n$ .

Bài 3. Cho $a$ và $b$ là hai số thực phân biệt thỏa mãn điều kiện $a^{4} - 4 a = b^{4} - 4 b$ .

(a) Chứng minh rằng $0 < a + b < 2$ .

(b) Biết rằng $a^{4} - 4 a = b^{4} - 4 b = k > 0$ . Chứng minh rằng $- \sqrt{k} < a b < 0$ .

Bài 4. Cho tam giác $A B C$ có $A B < A C$ . Gọi $d_{1}$ , $d_{2}$ lần lượt là các đường phân giác trong và ngoài góc $∠ B A C$ . Gọi $M, N$ lần là hình chiếu vuông góc của $B$ lên $d_{1}, d_{2}$ . Gọi $P, Q$ lần lượt là hình chiếu vuông góc của $C$ lên $d_{1}, d_{2}$ .

(a) Chứng minh rằng $M N$ và $P Q$ lần lượt đi qua trung điểm của $A B, A C$ .

(b) Chứng minh rằng $M N$ và $P Q$ cắt nhau trên $B C$ .

(c) Trên $d_{1}$ lấy các điểm $E$ và $F$ sao cho $∠ A B E = ∠ B C A$ và $∠ A C F = ∠ C B A$ . ( $E$ thuộc nữa mặt phẳng bờ $A B$ chứa $C; F$ thuộc nữa mặt phẳng bờ $A C$ chứa $B)$ . Chứng minh rằng $\frac{B E}{C F} = \frac{A B}{A C}$ .

(d) Các đường thẳng $B N$ và $C Q$ lần lượt cắt $A C$ và $A B$ tại các điểm $K$ và $L$ . Chứng minh rằng các đường thẳng $K E$ và $L F$ cắt nhau trên đường thẳng $B C$ .

Bài 5. Trong một buổi gặp gỡ giao lưu giữa các học sinh đến từ $n$ quốc gia, người ta nhận thấy rằng cứ 10 học sinh bất kỳ thì có ít nhất 3 học sinh đến từ cùng một quốc gia.

(a) Gọi $k$ là số các quốc gia có đúng 1 học sinh tham dự buổi gặp gỡ. Chứng minh rằng $n < \frac{k + 10}{2}$ .

(b) Biết rằng số các học sinh tham dự buổi gặp gỡ là 60 . Chứng minh rằng có thể tìm được ít nhất là 15 học sinh đến cùng một quốc gia.

LỜI GIẢI

Bài 1. Cho phương trình $a x^{2} + b x + c = 0 (1)$ thỏa mãn các điều kiện:

$a > 0 và 2 \sqrt{| a c |} < | b | < a + c$

(a) Chứng minh rằng phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt $x_{1}, x_{2}$ và

$(1 - x_{1}) (1 - x_{2}) > 0 và (1 + x_{1}) (1 + x_{2}) > 0$

(b) Biết rằng $a > c$ . Chứng minh rằng $- 1 < x_{1}, x_{2} < 1$

Lời giải.

(a) Có

$| b | > 2 \sqrt{| a c |}$

nên $b^{2} > 4 a c$ . Suy ra $Δ = b^{2} - 4 a c > 0$ vậy phương trình có hai nghiệm phân biệt.

Có

$| b | < a + c$

$\Leftrightarrow - a - c < b < a + c$

$\Leftrightarrow {\begin{cases} a + b + c > 0 \\ a - b + c > 0 \end{cases}$

Suy ra

$(1 - x_{1}) (1 - x_{2})$

$= 1 - (x_{1} + x_{2}) + x_{1} x_{2}$

$= 1 + \frac{b}{a} + \frac{c}{a}$

$= \frac{a + b + c}{a} > 0$

và

$(1 + x_{1}) (1 + x_{2})$

$= 1 + (x_{1} + x_{2}) + x_{1} x_{2}$

$= 1 - \frac{b}{a} + \frac{c}{a}$

$= \frac{a - b + c}{a} > 0$

(b) Có

$(1 - x_{1}) (1 - x_{2}) > 0$

Xét Trường hợp :

${\begin{cases} x_{1} > 1 \\ x_{2} > 1 \end{cases} \Rightarrow x_{1} x_{2} > 1 \Rightarrow \frac{c}{a} > 1 \Rightarrow c > a$

mâu thuẫn với giả thiết $a > c$ .

Vậy $x_{1}, x_{2} < 1$ .

có

$(1 + x_{1}) (1 + x_{2}) > 0$

Xét trường hợp:

${\begin{cases} x_{1} < - 1 \\ x_{2} < - 1 \end{cases} \Rightarrow x_{1} x_{2} > 1 \Rightarrow \frac{c}{a} > 1 \Rightarrow c > a$

mâu thuẫn với giả thiết $a > c$ .

Vậy $x_{1}, x_{2} > - 1$ .

Bài 2. (a) Tìm tất cả những số tự nhiên $n$ sao cho $2^{n} + 1$ chia hết cho 9 .

(b) Cho $n$ là số tự nhiên $n > 3$ . Chứng minh rằng $2^{n} + 1$ không chia hết cho $2^{m} - 1$ với mọi số tự nhiên $m$ sao cho $2 < m \leq n$ .

Lời giải.

(a) $n = 3 k$ , suy ra $2^{n} + 1 = 8^{k} + 1 \equiv (- 1)^{k} + 1 (mod 9)$ . Suy ra $k$ lẻ, $k =$ $2 t + 1$ . Suy ra $n = 3 (2 t + 1) = 6 t + 3$ .

Nếu $n = 3 k + 1$ ta có $2^{n} + 1 = 3 \cdot 8^{k} + 1 \equiv (- 1)^{k} \cdot 3 + 1 (mod 9)$ , suy ra $2^{n} + 1$ không chia hết cho 9 .

Nếu $n = 3 k + 2$ ta có $2^{n} + 1 = 4 \cdot 8^{k} + 1 \equiv 4 (- 1)^{k} + 1$ , suy ra $2^{n} + 1$ không chia hết cho 9 .

Vậy với $n = 6 t + 2$ , với $t$ là số tự nhiên là các số cần tìm.

(b) Cách 1: Ta có $2^{k m} - 1 : 2^{m} - 1$ . Từ $2^{2 n} = (2^{n} + 1) (2^{n} - 1)$ chia hết cho $2^{m} - 1$ . Đặt $2 n = k m + q (0 \leq q < m)$ .

Khi đó $2^{2 n} - 1 = 2^{k m + q} - 2^{q} + 2^{q} - 1 = 2^{q} (2^{k m} - 1) + 2^{q} - 1$ chia hết cho $2^{m} - 1$ , suy ra $2^{q} - 1$ chia hết cho $m$ mà $0 \leq 2^{q} - 1 < 2^{m} - 1$ , suy ra $q = 0$ . Do đó $2 n = k m$ .

Trường hợp 1: Nếu $m$ lẻ, suy ra $k$ chẵn, $k = 2 k^{'}$ , suy ra $n = k^{'} m, 2^{n} + 1 =$ $2^{k^{'} m} + 1 = 2^{k^{'} m} - 1 + 2$ chia hết cho $2^{m} - 1$ , suy ra 2 chia hết cho $2^{m} - 1$ (vô lý)

Trường hợp 2: Nếu $m$ chẵn $m = 2 m^{'}$ thì $n = k m^{'}$ , suy ra $2^{k m^{'}} + 1$ chia hết cho $2^{m} - 1$ , mà $2^{m} - 1$ chia hết cho $2^{m^{'}} - 1$ nên $2^{k m^{'}} + 1$ chia hết cho $2^{m^{'}} - 1$ , suy ra 2 chia hết cho $2^{m^{'}} - 1$ vô lý vì $m^{'} > 1$ .

Cách 2: Ta có $2^{n - m} (2^{m} - 1) : 2^{m} - 1$ , suy ra $2^{n} - 2^{n - m} : 2^{m} - 1$ , mà $2^{n} + 1 : 2^{m} -$ 1 suy ra $2^{n - m} + 1$ chia hết cho $2^{m} - 1$ .

Lý luận tương tự ta có $2^{n - k m} + 1$ chia hết cho $2^{m} - 1$ . Giả sử $n = k m +$ $q, 0 \leq q < m$ . Chọn $k$ như trên ta có $2^{q} + 1$ chia hết cho $2^{m} - 1$ . Mà $q < m$ nên $2^{q} + 1 = 2^{m} - 1$ , giải ra $q = 1, m = 2$ (vô lý).

Bài 3. Cho $a$ và $b$ là hai số thực phân biệt thỏa mãn điều kiện $a^{4} - 4 a =$ $b^{4} - 4 b$ .

(a) Chứng minh rằng $0 < a + b < 2$ .

(b) Biết rằng $a^{4} - 4 a = b^{4} - 4 b = k > 0$ . Chứng minh rằng $- \sqrt{k} < a b < 0$ .

Lời giải.

(a) Ta có $a^{4} - b^{4} = 4 (a - b)$ , mà $a^{4} - b^{4} = (a - b) (a + b) (a^{2} + b^{2})$ nên đẳng thức được viết lại thành

$(a - b) (a + b) (a^{2} + b^{2}) = 4 (a - b)$

Mà $a \neq b$ nên $(a + b) (a^{2} + b^{2}) = 4$ . Vi $a^{2} + b^{2} > 0 ($ do $a, b$ không thể đồng thời bằng 0 ) nên ta có $a + b > 0$ .

Ngoài ra, ta cũng có đánh giá $a^{2} + b^{2} > \frac{(a + b)^{2}}{2}$ (đẳng thức không xảy ra vì $a \neq b$ ) nên

$4 > \frac{(a + b)^{3}}{2} \Leftrightarrow (a + b)^{3} < 8 \Leftrightarrow a + b < 2 .$

Vậy ta được $0 < a + b < 2$ .

(b) Rõ ràng $a b \neq 0$ , ta sẽ chứng minh $a, b$ trái dấu. Ta xét hai trường hợp:

Nếu $a > 0, b > 0$ thì $a^{4} - 4 a = a (a^{3} - 4) > 0$ nên $a > \sqrt[3]{4} > 1$ . Tương tự thì $b > 1$ . Khi đó $a + b > 2$ , mâu thuẫn với a).
Nếu $a < 0, b < 0$ thì $a + b < 0$ , cũng mâu thuẫn với a).

Do đó $a, b$ trái dấu và $a b < 0$ .

Không mất tính tổng quát, giả sử $a < 0 < b$ thì đặt $c = - a > 0$ , ta viết lại $c^{4} + 4 c = b^{4} - 4 b = k > 0$ . Từ đây dễ thấy $(b - c) (b^{2} + c^{2}) = 4$ và $b \neq c$ .

Ta cần chứng minh

$- \sqrt{k} < a b \Leftrightarrow - \sqrt{k} < - b c \Leftrightarrow b c < \sqrt{k} .$

Cộng hai vế của các đẳng thức trên lại, ta có

$2 k = b^{4} - 4 b + c^{4} + 4 c = b^{4} + c^{4} - 4 (b - c) = b^{4} + c^{4} - (b - c)^{2} (b^{2} + c^{2}) = 2 b c (b^{2} - b c + c^{2})$

Suy ra $k = b c (b^{2} - b c + c^{2})$ , mà $b^{2} - b c + c^{2} > b c$ (đẳng thức không xảy ra vì $b \neq c)$ nên $k > b c \cdot b c = (b c)^{2} \Leftrightarrow b c < \sqrt{k}$ . Vậy ta có đpcm.

Bài 4. Cho tam giác $A B C$ có $A B < A C$ . Gọi $d_{1}, d_{2}$ lần lượt là các đường phân giác trong và ngoài góc $∠ B A C$ . Gọi $M, N$ lần là hình chiếu vuông góc của $B$ lên $d_{1}, d_{2}$ . Gọi $P, Q$ lần lượt là hình chiếu vuông góc của $C$ lên $d_{1}, d_{2}$ .

(a) Chứng minh rằng $M N$ và $P Q$ lần lượt đi qua trung điểm của $A B, A C$ .

(b) Chứng minh rằng $M N$ và $P Q$ cắt nhau trên $B C$ .

(c) Trên $d_{1}$ lấy các điểm $E$ và $F$ sao cho $∠ A B E = ∠ B C A$ và $∠ A C F =$ $∠ C B A$ . ( $E$ thuộc nữa mặt phẳng bờ $A B$ chứa $C; F$ thuộc nữa mặt phẳng bờ $A C$ chứa $B)$ . Chứng minh rằng $\frac{B E}{C F} = \frac{A B}{A C}$ .

Lời giải.

(a) Tứ giác $A M B N$ có $∠ A = ∠ M = ∠ N = 90^{\circ}$ nên tứ giác $A M B N$ là hình chữ nhật. Suy ra $M N$ đi qua trung điểm $A B$ .

Tương tự, $A P C Q$ là hình chữ nhật nên $P Q$ đi qua trung điểm $A C$ .

(b) Có: $∠ N M A = ∠ B A M = ∠ M A C$ nên $M N | A C$ mà theo ý a) $N D$ đi qua trung điểm $A B$ nên ta thu được $N M$ đi qua trung điểm $B C$ .

Tương tự, $P Q$ đi qua trung điểm $B C$ nên $M N$ và $P Q$ cắt nhau trên $B C$ .

(c) Gọi $T$ là giao điểm của $d_{1}$ và $B C$ . Dễ dàng chứng minh được $△ A B E \sim$ $A C T (g - g)$ nên $\frac{A B}{A C} = \frac{B E}{C T}$ .

Tương tự, $△ A B T \sim △ A C F (g - g)$ nên $\frac{A B}{A C} = \frac{B T}{C F}$ .

Do đó, ta có:

${(\frac{A B}{A C})}^{2} = \frac{B E \cdot B T}{C T \cdot C F}$

mà $A T$ là phân giác góc $A$ nên

$\frac{B T}{C T} = \frac{A B}{A C}$

Ta thu được

$\frac{A B}{A C} = \frac{B E}{C F}$

(d) $△ B E T$ có:

$∠ B E T = ∠ E B A + ∠ E A B = ∠ A C B + ∠ C A T = ∠ B T E$

nên $△ B E T$ cân tại $B$ . Suy ra $M$ là trung điểm $E T$ .

Có TM $|$ NB nên

$\frac{T M}{N B} = \frac{D M}{D N} = \frac{E M}{K N}$

suy ra $△ D M E \sim △ D N K (c - g - c)$ .

Ta thu được $D, E, K$ thẳng hàng.

Tương tự, $L, D, F$ thẳng hàng ta có điều phải chứng minh.

(a) Gọi $k$ là số các quốc gia có đúng 1 học sinh tham dự buổi gặp gỡ. Chứng minh rằng $n < \frac{k + 10}{2}$ .

(b) Biết rằng số các học sinh tham dự buổi gặp gỡ là 60. Chứng minh rằng có thể tìm được ít nhất là 15 học sinh đến cùng một quốc gia.

Lời giải.

(a) Giả sử ngược lại rằng $n \geq \frac{k + 10}{2}$ thì $2 n - k \geq 10$ . Gọi $A$ là tập hợp các quốc gia có đúng 1 học sinh tham gia và $B$ là tập hợp các quốc gia còn lại. Khi đó, mỗi quốc gia trong $B$ sẽ có ít nhất 2 học sinh.

Ta chọn tất cả học sinh trong $A$ và mỗi quốc gia trong $B$ , chọn 2 học sinh thì có $k + 2 (n - k) = 2 n - k$ học sinh.

Các học sinh này có đặc điểm là: không có 3 học sinh nào đến từ cùng quốc gia. Do $2 n - k \geq 10$ nên có thể chọn ra trong đó 10 học sinh nào đó không thỏa mãn đề bài.

(b) Theo câu a, ta có $2 n - k < 10$ nên $2 n - k \leq 9 \Leftrightarrow n \leq \frac{k + 9}{2}$ .

Do số học sinh tổng cộng là 60 , để chỉ ra có 15 học sinh đến từ cùng quốc gia thì theo nguyên lý Dirichlet, ta chỉ cần chỉ ra rằng

$\frac{60 - k}{n - k} \geq 15 \Leftrightarrow 15 n - 14 k \leq 60$

Ta sẽ chứng minh đánh giá trên đúng với mọi $(n, k)$ . Vì ta đã có $n \leq \frac{k + 9}{2}$ nên ta sẽ đưa về chứng $minh 15 (\frac{k + 9}{2}) - 14 k \leq 60 \Leftrightarrow k \geq \frac{15}{13}$ . Do đó, với $k \geq 2$ thì khẳng định đúng. Tiếp theo, ta xét hai trường hợp

Nếu $k = 0$ thì theo $(*)$ , ta phải có $n \leq 4$ nên $15 n - 14 k = 15 n \leq 60$ , đúng.
Nếu $k = 1$ thì theo $(*)$ , khi đó loại trừ học sinh ở nước đó ra thì còn lại 59 học sinh, đến từ 4 quốc gia. Theo nguyên lý Dirichlet, tồn tại 15 học sinh đến từ cùng quốc gia.

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN TOÁN PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2018

Leave a reply

Bài 1. Cho các phương trình $x^{2} - x + m = 0$

(1) và $m x^{2} - x + 1 = 0$

(2) với $m$ là tham số.

(a) Tìm $m$ để các phương trình (1) và (2) đều có 2 nghiệm dương phân biệt.

(b) Giả sử điều kiện ở câu a) được thỏa mãn gọi $x_{1}$ ; $x_{2}$ là nghiệm của (1) và $x_{3}; x_{4}$ là nghiệm của (2).

Chứng minh rằng $x_{1} x_{2} x_{3} + x_{2} x_{3} x_{4} + x_{3} x_{4} x_{1} + x_{4} x_{1} x_{2} > 5$

Bài 2. Cho $a, b$ là hai số nguyên thỏa mãn $a^{3} + b^{3} > 0$ .

(a) Chứng minh rằng $a^{3} + b^{3} \geq a + b > 0$ .

(b) Chứng minh rằng $a^{3} + b^{3} \geq a^{2} + b^{2}$ .

(c) Tìm tất cả các bộ số $x, y, z, t$ nguyên sao cho $x^{3} + y^{3} = z^{2} + t^{2}$ và $z^{3} + t^{3} =$ $x^{2} + y^{2}$ .

Bài 3. Cho $A_{n} = 2018^{n} + 2032^{n} - 1964^{n} - 1984^{n}$ với $n$ là số tự nhiên.

(a) Chứng minh với mọi số tự nhiên $n$ thì $A_{n}$ chia hết cho 51 .

(b) Tìm tất cả những số tự nhiên $n$ sao cho $A_{n}$ chia hết cho 45 .

Bài 4. Cho tam giác $A B C$ nhọn. Một đường tròn qua $B, C$ cắt các cạnh $A B, A C$ lần lượt tại $E$ và $F; B F$ cắt $C E$ tại $D$ . Lây điểm $K$ sao cho từ giác $D B K C$ là hình bình hành.

(a) Chứng minh rằng $△ K B C$ đồng dạng với $△ D F E, △ A K C$ dồng dạng với $△ A D E$ .

(b) Hạ $D M$ vuông góc với $A B, D N$ vuông góc với $A C$ . Chứng minh rằng $M N$ vuông góc với $A K$ .

(c) Gọi $I$ là trung điểm $A D$ , $J$ là trung điểm $M N$ . Chứng minh rằng đường thẳng $I J$ đi qua trung điểm của cạnh $B C$ .

(d) Đường thẳng $I J$ cắt đường tròn ngoại tiếp tam giác $I M N$ tại $T (T \neq I)$ . Chứng minh rằng $A D$ tiếp xúc với đường tròn ngoại tiếp tam giác $D T J$ .

Bài 5. Đội văn nghệ của một trường THCS có 8 học sinh. Nhà trường muốn thành lập các nhóm tốp ca, mỗi nhóm gồm đúng 3 học sinh, (mỗi học sinh có thể tham gia vài nhóm tốp ca khác nhau). Biết rằng hai nhóm tốp ca bất kỳ có chung nhau nhiều nhất là một học sinh.

(a) Chứng minh rằng không có học sinh nào tham gia từ 4 nhóm tốp ca trở lên.

(b) Có thể thành lập nhiều nhất là bao nhiêu nhóm tốp ca như vậy?

LỜI GIẢI

Bài 1. Cho các phương trình $x^{2} - x + m = 0$ (1) và $m x^{2} - x + 1 = 0$

(2) với $m$ là tham số.

(a) Tìm $m$ để các phương trình (1) và $(2)$ đều có 2 nghiệm dương phân biệt.

(b) Giả sử điều kiện ở câu a) được thỏa mãn gọi $x_{1}$ ; $x_{2}$ là nghiệm của (1) và $x_{3}; x_{4}$ là nghiệm của $(2)$ .

Chứng minh rằng $x_{1} x_{2} x_{3} + x_{2} x_{3} x_{4} + x_{3} x_{4} x_{1} + x_{4} x_{1} x_{2} > 5$

Lời giải.

(a) Xét phương trình (1): $x^{2} - x + m = 0$

Phương trình (1) có hai nghiệm dương phân biệt:

${\begin{cases} Δ > 0 \\ S > 0 P > 0 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} 1 - 4 m > 0 \\ 1 > 0 m > 0 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} m < \frac{1}{4} \\ m > 0 \end{cases} \Leftrightarrow 0 < m < \frac{1}{4}$

Phương trình (2) có hai nghiệm dương phân biệt:

${\begin{cases} m \neq 0 \\ Δ > 0 \\ S > 0 \\ P > 0 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} m \neq 0 \\ 1 - 4 m > 0 \\ \frac{1}{m} > 0 \\ \frac{1}{m} > 0 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} m \neq 0 \\ m < \frac{1}{4} \\ m > 0 \end{cases} \Leftrightarrow 0 < m < \frac{1}{4}$

Vậy để $(1)$ và $(2)$ có hai nghiệm dương phân biệt thì $0 < m < \frac{1}{4}$

b) Theo Viet ta có: ${\begin{cases} x_{1} + x_{2} = 1 \\ x_{1} x_{2} = m \\ x_{3} + x_{4} = \frac{1}{m} \\ x_{3} x_{4} = \frac{1}{m} \end{cases}$

$Ta có x_{1} x_{2} x_{3} + x_{2} x_{3} x_{4} + x_{3} x_{4} x_{1} + x_{4} x_{1} x_{2}$

$= x_{1} x_{3} + \frac{x_{2}}{m} + \frac{x_{1}}{m} + m x_{4}$

$= m (x_{3} + x_{4}) + \frac{1}{m} (x_{1} + x_{2})$

$= 1 + \frac{1}{m} > 1 + \frac{1}{\frac{1}{4}} = 5 (dpcm) .$

Bài 2. Cho $a, b$ là hai số nguyên thỏa mãn $a^{3} + b^{3} > 0$ .

(a) Chứng minh rằng $a^{3} + b^{3} \geq a + b > 0$ .

(b) Chứng minh rằng $a^{3} + b^{3} \geq a^{2} + b^{2}$ .

(c) Tìm tất cả các bộ số $x, y, z, t$ nguyên sao cho $x^{3} + y^{3} = z^{2} + t^{2}$ và $z^{3} + t^{3} = x^{2} + y^{2} .$

Lời giải. $a, b \in Z : a^{3} + b^{3} > 0$

(a) $a^{3} + b^{3} > 0 \Leftrightarrow (a + b) (a^{2} - a b + b^{2}) > 0$

Do $a^{2} - a b + b^{2} = {(a - \frac{b}{2})}^{2} + \frac{3 b^{2}}{4} \geq 0$ . Dấu “=” xảy ra $\Leftrightarrow a = b = 0$ (loại).

$\Rightarrow a^{2} - a b + b^{2} > 0$ nên $a + b > 0$ (đpcm).

Ta có: $a^{3} + b^{3} \geq a + b$

$\Leftrightarrow (a + b) (a^{2} - a b + b^{2} - 1) \geq 0 (* *)$

Do ${\begin{cases} a^{2} - a b + b^{2} > 0 \\ a, b \in Z \end{cases} \Rightarrow a^{2} - a b + b^{2} \geq 1$ nên $(* *)$ đúng.

Vậy $a^{3} + b^{3} \geq a + b$ và dấu “=” xảy ra $\Leftrightarrow {\begin{cases} a = 1 \\ b = 0 \end{cases}$ hay ${\begin{cases} a = 0 \\ b = 1 \end{cases}$ hay ${\begin{cases} a = 1 \\ b = 1 \end{cases}$

(b) Cách 1:

Do $a + b > 0 \Rightarrow a + b \geq 1$ .

TH1: $a + b = 1 \Leftrightarrow b = 1 - a$ .

Ta có: $a^{3} + b^{3} \geq a^{2} + b^{2} \Leftrightarrow a^{3} + (1 - a)^{3} \geq a^{2} + (1 - a)^{2}$

$\Leftrightarrow a^{2} - a \geq 0$

$\Leftrightarrow a \leq 0$ hoặc $a \geq 1$ (đúng vì $a \in Z$ )

Vậy $a^{3} + b^{3} \geq a^{2} + b^{2}$ và dấu “=” xảy ra $\Leftrightarrow (a; b) \in (0; 0); (1; 1); (0; 1); (1; 0)$ .

TH2: $a + b \geq 2$

Ta có: $a^{3} + b^{3} = (a + b) (a^{2} - a b + b^{2}) \geq 2 (a^{2} - a b + b^{2}) = a^{2} + b^{2} +$ $(a - b)^{2} \geq a^{2} + b^{2}$ .

Cách 2:

Rõ ràng $a, b$ không thể đồng thời bé hơn 0 .

TH1: $a = b = 0$ : hiển nhiên $a^{3} + b^{3} \geq a^{2} + b^{2}$

TH2: Một trong hai số bằng 0 , số còn lại khác 0 .

Giả sử: ${\begin{cases} b = 0 \\ a \neq 0 \end{cases} \Rightarrow a > 1 \Rightarrow a^{3} \geq a^{2} \Rightarrow a^{3} + b^{3} \geq a^{2} + b^{2}$

Dấu “=” xảy ra khi $a = 1$ .

TH3: $a, b \geq 1 \Rightarrow {\begin{cases} a^{3} \geq a^{2} \\ b^{3} \geq b^{2} \end{cases} \Rightarrow a^{3} + b^{3} \geq a^{2} + b^{2}$

TH4: ${\begin{cases} a > 0 \\ b < 0 \end{cases} \Rightarrow {\begin{cases} a \geq 1 \\ b \leq - 1 \end{cases}$

Đặt $a = | b | + k, k > 1$

$a^{3} + b^{3} \geq a^{2} + b^{2}$

$\Leftrightarrow (| b | + k)^{3} + b^{3} \geq (| b | + k)^{2} + b^{2}$

$\Leftrightarrow 3 | b |^{2} k + 3 | b | k^{2} + k^{3} \geq 2 | b |^{2} + 2 | b | k + k^{2}$

$\Rightarrow 3 b^{2} k + 3 | b | k + k^{3} \geq 2 b^{2} + 2 | b | k + k^{2} (Do k > 1)$

$\Leftrightarrow (3 k - 2) b^{2} + | b | k + k^{2} (k - 1) \geq 0 (đúng).$

Vậy $a^{3} + b^{3} \geq a^{2} + b^{2}$ .

Nếu $x^{3} + y^{3} = 0 \Rightarrow z^{2} + t^{2} = 0 \Rightarrow z = t = 0$

$\Rightarrow x^{2} + y^{2} = 0 \Rightarrow x = y = 0 .$

Nếu $z^{3} + t^{3} = 0$ , tương tự ta có $x = y = z = t = 0$ .

Nếu ${\begin{cases} x^{3} + y^{3} > 0 \\ z^{3} + t^{3} > 0 \end{cases}$

Từ giả thiết suy ra $(x^{3} + y^{3}) + (z^{3} + t^{3}) = x^{2} + y^{2} + z^{2} + t^{2} (* * *)$

Theo câu b) : ${\begin{cases} x^{3} + y^{3} \geq x^{2} + y^{2} \\ z^{3} + t^{3} \geq z^{t} + t^{2} \end{cases}$

Nếu $(* * *) \Leftrightarrow (x; y), (z, t)$ là một trong các bộ $(1; 1); (1; 0); (0; 1)$ .

Vậy nghiệm phương trình:

$(x, y, z, t) \in (0; 0; 0; 0), (1; 1; 1; 1), (1; 0; 0; 1), (0; 1; 1; 0), (1; 0; 1; 0), (0; 1; 0; 1) .$

Bài 3. Cho $A_{n} = 2018^{n} + 2032^{n} - 1964^{n} - 1984^{n}$ với $n$ là số tự nhiên.

(a) Chứng minh với mọi số tự nhiên $n$ thì $A_{n}$ chia hết cho 51 .

(b) Tìm tất cả những số tự nhiên $n$ sao cho $A_{n}$ chia hết cho 45 .

Lời giải.

(a) Do $2018 \equiv 1964 (mod 3) \Rightarrow 2018^{n} \equiv 1964^{n} (mod 3)$ . $2032 \equiv 1984 (mod 3) \Rightarrow 2032^{n} \equiv 1984^{n} (mod 3) .$

$\Rightarrow A_{n} ⋮ 3 .$

Ta lại có $2018 \equiv 1984 (mod 17) \Rightarrow 2018^{n} \equiv 1984^{n} (mod 17)$ . $2032 \equiv 1964 (mod 17) \Rightarrow 2032^{n} \equiv 1964^{n} (mod 17) .$ $\Rightarrow A_{n} ⋮ 17 .$

Do $(3; 17) = 1$ nên $A_{n} : 51 \forall n$

(b) $A_{n} = 2018^{n} + 2032^{n} - 1964^{n} - 1984^{n}$ .

Ta xét các trường hợp của $n$ để $A_{n} ⋮ 5$ .

Ta có $A_{n} \equiv (- 2)^{n} + 2^{n} - 2 \cdot (- 1)^{n} (mod 5)$ .

Do đó nếu $n$ lẻ $\Rightarrow A_{n} \equiv 2 (mod 5)$ (loại).

Nếu $n = 4 k \Rightarrow A_{n} \equiv 2 \cdot 2^{4 k} - 2 \equiv 2 - 2 \equiv 0 (mod 5)$ (nhận)

Nếu $n = 4 k + 2 \Rightarrow A_{n} \equiv 2 \cdot 2^{4 k + 2} - 2 \equiv 8 - 2 \equiv 6 (mod 5)$ (loại). Vậy $A_{n} ⋮ 5 \Leftrightarrow n ⋮ 4$ .

Ta xét các trường hợp của $n$ để $A_{n} : 9$ .

Ta có

$\begin{aligned} A_{n} & \equiv 2^{n} + (- 2)^{n} - 2^{n} - 4^{n} (mod 9) \\ \equiv 2^{n} - 4^{n} (mod 9) (Do n chẵn) \\ \equiv 2^{n} (1 - 2^{n}) (mod 9) \end{aligned}$

$Vi (2; 9) = 1 \Rightarrow 2^{n} - 1 : 9 .$

Xét $n = 3 k$ với $k \in N$ . Ta có $A_{n} \equiv 2^{3 k} - 1 \equiv (- 1)^{k} - 1 (mod 9) \Rightarrow k$ chẵn

Xét $n = 3 k + 1$ với $k \in N$ . Ta có $A_{n} \equiv 2^{3 k + 1} - 1 \equiv 2 \cdot (- 1)^{k} -$ $1 (mod 9)$ (loại).

Xét $n = 3 k + 2$ với $k \in N$ . Ta có $A_{n} \equiv 2^{3 k + 2} - 1 \equiv 4 \cdot (- 1)^{k} -$ $1 (mod 9)$ (loại).

Vậy $A_{n} ⋮ 45 \Leftrightarrow n ⋮ 12$ .

Bài 4. Cho tam giác $A B C$ nhọn. Một đường tròn qua $B, C$ cắt các cạnh $A B, A C$ lần lượt tại $E$ và $F; B F$ cắt $C E$ tại $D$ . Lấy điểm $K$ sao cho từ giác $D B K C$ là hình bình hành.

(a) Chứng minh rằng $△ K B C$ đồng dạng với $△ D F E, △ A K C$ đồng dạng với $△ A D E$ .

(b) Hạ $D M$ vuông góc với $A B, D N$ vuông góc với $A C$ . Chứng minh rằng

$M N$ vuông góc với $A K$ .

(c) Gọi $I$ là trung điểm $A D, J$ là trung điểm $M N$ . Chứng minh rằng đường thẳng $I J$ đi qua trung điểm của cạnh $B C$ .

Lời giải.

(a) Tứ giác $B E F C$ nội tiếp nên $∠ D E F = ∠ D B C$ và $∠ D F E = ∠ D C B$ .

Và $B D C K$ là hình bình hành nên $∠ D B C = ∠ K C B, ∠ D C B = ∠ K B C$

Do đó $∠ D E F = ∠ K C B, ∠ D F E = ∠ K B C$ , suy ra $△ K B C \sim △ D F E$

Ta có $∠ A E C = ∠ A B K$ và $∠ A B K = ∠ A B D + ∠ D B K = ∠ A C E + ∠ D C K =$ $∠ A C K$ (do $∠ A B D = ∠ A C E, ∠ D B K = ∠ D C K)$

Do $△ D E F \sim △ K C B$ nên $\frac{D E}{C K} = \frac{E F}{B C}$ (1)

Mặt khác $△ A E F \sim △ A C B$ nên $\frac{E F}{B C} = \frac{A E}{A C}$ (2)

Từ (1) và (2) suy ra $\frac{D E}{C K} = \frac{A E}{A C}$

Xét $△ A E D$ và $△ A C K$ có $∠ A E D = ∠ A C K, \frac{D E}{C K} = \frac{A E}{A C}$

Suy ra $△ A E D \sim △ A C K (c - g - c)$

(b) Gọi $Q$ là giao điểm của $A K$ và $M N$

Ta có $△ D A E ∽ △ K A C$ nên $∠ K A C = ∠ D A E$ hay $∠ Q A C = ∠ D A M$

Tứ giác $A M D N$ có $∠ A M D + ∠ A N D = 90^{\circ} + 90^{\circ} = 180^{\circ}$ nên nội tiếp.

Suy ra $∠ D N M = ∠ D A M = ∠ Q A N$

Mà $∠ D N M + ∠ M N A = 90^{\circ}$ , suy ra $∠ Q A N + ∠ M N A = 90^{\circ}$

Suy ra $∠ A Q N = 90^{\circ}$ . Vậy $A K ⊥ M N$ .

Mà $I$ là trung điểm $A D$ , suy ra $I J$ qua trung điểm $P$ của $D K$ . Lại có $D B K C$ là hình bình hành nên $P$ cũng là trung điểm $B C$ .

Cách 2. Gọi $P$ là trung điểm của $B C$ . $V, U$ lần lượt là trung điểm của $D B, D C$ .

Ta có $M I = \frac{1}{2} A D = N I$ , suy ra $I$ thuộc trung trực của $M N$ .

Ta có $M V = \frac{1}{2} B D (△ D B M$ vuông tại $M$ ) và $P U = \frac{1}{2} D B$ (đường trung bình)

Suy ra $M V = P U$

Tương tự thì ta có $P V = N U$

Ta có: $∠ M V D = 2 ∠ M B D = 2 ∠ N C D = ∠ N U D$ và $∠ D V P = ∠ D U P$

Suy ra $∠ M V P = ∠ P U N$

Xét $△ M V P$ và $△ P U N$ có $M V = P U, P V = N U, ∠ M V P = ∠ P U N$

$\Rightarrow △ M V P = △ P U N (c - g - c)$

Suy ra $P M = P N$ . Do đó $P$ thuộc trung trực của $M N$ .

Vậy $I, P, J$ thuộc trung trực $M N$ nên $I, P, J$ thẳng hàng hay $I J$ qua trung điểm $P$ của $B C$ .

(d) Ta có tam giác $I M N$ cân tại $I, I J ⊥ M N$ nên $I T$ là đường kính của đường tròn ngoại tiếp $△ I M N$

Suy ra $∠ I N T = 90^{\circ}$ .

Suy ra $I J \cdot I T = I N^{2}$ mà $I N = I D$ suy ra $I J \cdot I T = I D^{2}$

Do đó $I D^{2} = I J \cdot I T$ . Suy ra $△ I D J \sim △ I T D (c - g - c)$ nên $∠ I D J = ∠ I T D$

Từ đó ta có $I D$ là tiếp tuyến của đường tròn ngoại tiếp $△ D T J$ .

kỳ có chung nhau nhiều nhất là một học sinh.

(a) Chứng minh rằng không có học sinh nào tham gia từ 4 nhóm tốp ca trở lên.

(b) Có thể thành lập nhiều nhất là bao nhiêu nhóm tốp ca như vậy?

Lời giải.

(a) Giả sử có 1 học sinh tham gia 4 nhóm $A, B, C, D$ là $x$ .

Khi đó $A = (x, a, b) B = (x, c, d) C = (x, e, f) D = (x, g, h)$ .

Vi các nhóm không có chung quá 1 thành viên nên các học sinh: $a, b, c, d, e, f, g, h$

là khác nhau (vô lí vì chỉ có 8 học sinh tham gia).

(b) Ta chứng minh lập được nhiều nhất là 8 nhóm.

Thật vậy, nếu có 9 nhóm, mối nhóm có 3 học sinh thì khi đó số lượt học sinh tham gia là $9 \cdot 3 = 27$ lượt tham gia.

Mà chỉ có 8 học sinh nên theo nguyên lý Dirichlet thì có ít nhất một học sinh có nhiều hơn hoặc bằng 4 lượt (mâu thuẫn do câu $a$ ).

(Một học sinh tham gia 1 nhóm tính là 1 lượt).

Gọi 8 học sinh là $a, b, c, d, e, f, g, h$ .

8 nhóm học sinh được chia như sau:

$(a, b, c); (h, b, e); (b, d, f); (a, d, e);$

$(h, c, f); (c, e, g); (a, f, g); (h, d, g) .$

Đề thi chuyên toán vào lớp 10 trường Phổ thông Năng khiếu năm 2011

Leave a reply

Bài 1. Cho phương trình bậc hai $x^{2} - (m + 3) x + m^{2} = 0$ trong đó $m$ là tham số sao cho phương trình có hai nghiệm phân biệt $x_{1}, x_{2}$ .
(a) Khi $m = 1$ . Chứng minh rằng ta có hệ thức $\sqrt[8]{x_{1}} + \sqrt[8]{x_{2}} = \sqrt{2 + \sqrt{2 + \sqrt{6}}}$
(b) Tìm tất cả các giá trị của $m$ sao cho $\sqrt{x_{1}} + \sqrt{x_{2}} = \sqrt{5}$
(c) Xét đa thức $P (x) = x^{3} + a x^{2} + b x$ . Tìm tất cả các cặp số $(a, b)$ sao cho ta có hệ thức $P (x_{1}) = P (x_{2})$ với mọi giá trị của tham số $m$ .
Bài 2. (a) Cho $a, b$ là các số thực dương. Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức
$P = \frac{\sqrt{1 + a^{2}} \sqrt{1 + b^{2}}}{1 + a b}$
(b) Cho các số $x, y, z$ thỏa $| x | \leq 1, | y | \leq 1, | z | \leq 1$ . Chứng minh rằng:
$\sqrt{1 - x^{2}} + \sqrt{1 - y^{2}} + \sqrt{1 - z^{2}} \leq \sqrt{9 - (x + y + z)^{2}}$
Bài 3. Cho tam giác $A B C$ nhọn có $A B = b, A C = c . M$ là một điểm thay đổi trên cạnh $A B$ . Đường tròn ngoại tiếp tam giác $B C M$ cắt $A C$ tại $N$ .
(a) Chứng minh rằng tam giác $A M N$ đồng dạng với tam giác $A C B$ . Tính tỉ số $\frac{M A}{M B}$ để diện tích tam giác $A M N$ bằng $\frac{1}{2}$ diện tích tam giác $A C B$ .
(b) Gọi $I$ là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác $A M N$ . Chứng minh rằng $I$ luôn thuộc một đường cố định.
(c) Gọi $J$ là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác $M B C$ . Chứng minh rằng đoạn thẳng $I J$ có độ dài không đổi.
Bài 4. Cho các số nguyên $a, b, c$ sao cho $2 a + b, 2 b + c, 2 c + a$ đều là các số chính phương.
(a) Biết rằng có ít nhất một trong 3 số chính phương trên chia hết cho $3 .$ Chứng minh rằng $(a - b) (b - c) (c - a)$ chia hết cho 27 .
(b) Tồn tại hay không các số $a, b, c$ thỏa điều kiện $(^{*})$ mà $(a - b) (b - c) (c - a)$ không chia hết cho 27 ?
Bài 5. Cho hình chữ nhật $A B C D$ có $A B = 3, A D = 4$ .
(a) Chứng minh rằng từ 7 điểm bất kì trong hình chữ nhật $A B C D$ luôn tìm được hai điểm mà khoảng cách giữa chúng không lớn hơn $\sqrt{5}$
(b) Chứng minh khẳng định ở câu $a$ ) vẫn còn đúng với 6 điểm bất kì nằm trong hình chữ nhật $A B C D$ .

Đáp án

Đáp án đề thi chọn đội dự tuyển trường PTNK năm 2020

Leave a reply

Thời gian làm bài 120 phút

Đề bài.

Bài 1. Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức $P = \frac{a^{4} + b^{4} + 2}{(a^{2} - a + 1) (b^{2} - b + 1)}$ , với $a, b \in R$ .
Bài 2. Tìm tất cả các hàm $f : Q^{+} \to Q^{+}$ thỏa mãn
$f (x^{2} f (y)^{2}) = f (x)^{2} f (y), với mọi x, y \in Q^{+} .$
Bài 3. Cho $x_{1}, x_{2}, x_{3}, \dots$ là dãy số nguyên thỏa mãn đồng thời hai điều kiện $1 =$ $x_{1} < x_{2} < x_{3} \dots$ và $x_{n + 1} \leq 2 n$ với $n = 1, 2, 3 \dots$ Chứng minh rằng với mọi số nguyên dương $k$ , tồn tại các số nguyên $i > j$ sao cho $x_{i} - x_{j} = k$ .

Bài 4. Cho tam giác $A B C$ cân tại $A$ , nội tiếp đường tròn tâm $O$ bán kính $R$ . Gọi $M$ là điểm trên cạnh $A B$ sao cho $\vec{A M} = \frac{1}{3} \vec{A B}$ . Đường tròn tâm $M$ bán kính $M B$ cắt đường tròn tâm $O$ tại điểm thứ hai là $D$ . Một đường thẳng qua $M$ song song với $A D$ cắt $A C$ tại $N$ . Chứng minh rằng $\vec{A N} = \frac{2}{3} \vec{A C}$ .

Đáp án

Bài 1. Với mọi $x \in R$ , ta có
$x^{4} + 1 - \frac{2}{9} {(x^{2} - x + 1)}^{2} = \frac{1}{9} (x + 1)^{2} (7 x^{2} - 10 x + 7) \geq 0 .$
Vì thế nên ta có
$P \geq \frac{2}{9} \frac{{(a^{2} - a + 1)}^{2} + {(b^{2} - b + 1)}^{2}}{(a^{2} - a + 1) (b^{2} - b + 1)} = \frac{2}{9} (\frac{a^{2} - a + 1}{b^{2} - b + 1} + \frac{b^{2} - b + 1}{a^{2} - a + 1}) \geq \frac{4}{9} .$
Suy ra giá trị nhỏ nhất của $P$ là $\frac{4}{9}$ , đạt được khi $a = b = - 1$ .

Bài 2. Giả sử $f$ là một hàm thỏa mãn các yêu cầu của bài toán. Đặt $f (1) = a >$ 0 , trong phương trình đề cho, thay $x = y = 1$ ta có $f (a^{2}) = a^{3}$ .
Từ đó, tiếp tục lần lượt thay $x$ bởi $a^{2}, y$ bởi 1 và $x$ bởi $1, y$ bởi $c^{2}$ vào phương trình ấy, ta thu được
$a^{7} = f (a^{6}) = a^{5} .$
Chú $\hat{y} a > 0$ nên ta có $a = 1$ , tức $f (1) = 1$ . Thay $x$ bởi 1 vào phương trình đề cho, ta có
$f (f (y)^{2}) = f (y), với mọi y \in Q^{+} .$
Lại thay $y$ bởi 1 vào phương trình đề cho, ta có
$f (x)^{2} = f (x^{2}), với mọi x \in Q^{+} .$
Suy ra
$f (x) = f (f (x)^{2}) = f (f (x))^{2} = \dots = f^{n + 1} (x)^{2^{n}}, với mọi x \in Q^{+},$
trong đó $f^{n + 1} (x)$ là $n + 1$ lần tác động $f$ vào $x$ . Từ đó, nếu tồn tại $q \in Q^{+}$ sao cho tồn tại $p \in P$ thỏa mãn $v_{p} (f (q)) \neq 0$ thì ta có
$v_{p} (f (q)) = v_{p} (f^{n + 1} (q)^{2^{n}}) = 2^{n} v_{p} (f^{n + 1} (q)) \neq 0 .$
Trong đẳng thức trên, cho $n \to + \infty$ ta thấy điều vô lý. Suy ra $v_{p} (f (q)) = 0$ với mọi $q \in Q^{+}, p \in P$ , hay $f (x) \equiv 1$ .
Thử lại, ta kết luận $f (x) \equiv 1$ là hàm duy nhất thỏa mãn yêu cầu bài toán.

Bài 3. Với $k$ nguyên dương, ta xét $k + 1$ số hạng của dãy là $x_{1}, x_{2}, \dots, x_{k + 1}$ . Ta có $x_{1} = 1 \leq k$ , gọi $q$ là số lớn nhất thỏa mãn $x_{q} \leq k$ thì ta có $q < k + 1$ và
$1 \leq x_{1} < x_{1} < \dots < x_{q} \leq k < x_{q + 1} < \dots < x_{k + 1} < 2 k .$
Nếu tồn tại $1 \leq j < i \leq k + 1$ sao cho $x_{i} - x_{j} = k$ thì ta có ngay điều cần chứng minh. Ngược lại, ta có các số
$x_{1} + k, x_{2} + k, \dots, x_{q} + k, x_{q + 1}, \dots, x_{k + 1}$
là $k + 1$ số nguyên đôi một phân biệt, tất cả đều lớn hơn $k$ nhưng lại không vượt quá $2 k$ , vô lí!

Từ đó suy ra với mọi $k$ nguyên dương, luôn tồn tại các số nguyên $i > j$ sao cho $x_{i} - x_{j} = k$ .

Bài 4. Ta có $O B = O D, M B = M D$ nên dễ thấy $O M$ là phân giác ngoài của góc $A M D$ , mà $O A = O D$ nên suy ra $O \in (A M D)$ .

Gọi $N^{'}$ là giao điểm khác $A$ của $(A M D)$ và $A C$ . Ta chứng minh $N$ trùng $N^{'}$ . Thật vậy, ta có $\vec{A M} = \frac{1}{3} \vec{A B}$ nên $∠ A M O$ tù, do đó nếu $N^{'}$ nằm ngoài tia $A C$ thì $N^{'}$ nằm khác phía $O$ so với $A M$ nên
$∠ A M O = ∠ A N^{'} O = ∠ C A O - ∠ A O N^{'} < ∠ C A O < 90^{\circ},$
vô lý. Suy ra $N^{'}$ nằm trên tia $A C$ , kéo theo $A O$ là phân giác trong góc $M A N^{'}$ nên $O M = O N^{'}$ , mà $O A = O D$ nên $M N^{'}$ song song $A D$ , suy ra $N$ trùng $N^{'}$ .

Từ đó, dễ thấy $A M N D$ là hình thang cân nên $A N = M D = M B$ , hơn nữa $N$ nằm trên tia $A C$ nên ta thu được
$\vec{A N} = \frac{2}{3} \vec{A C}$
Ta có điều cần chứng minh.

Tài liệu tham khảo

[1] Nguyễn Tăng Vũ, Lê Phúc Lữ, Nguyễn Tiến Hoàng, Đề thi và đáp án kì thi dự tuyển và đội tuyển PTNK 2008-2021

Đề thi Học kì 1 lớp 10 chuyên Toán PTNK năm 2018

Leave a reply

Bài 1. Cho hàm số $y = x^{2} - 4 x + 3$ . (1)
a) Khảo sát sự biến thiên và vē đồ thị hàm số.
b) Từ đồ thị hàm số (1), suy ra đồ thị hàm số $y = | x^{2} - 4 | x | + 3 |$ . (2)
c) Dựa vào đồ thị hàm số (2), tìm $m$ để phương trình $| x^{2} - 4 | x | + 3 | = m^{2} + 2 m$ có 3 nghiệm.

Bài 2. Giải phương trình và hệ phương trình sau:
a) $\sqrt{x - 1} + \sqrt{6 - x} + \sqrt{7 x - 6 - x^{2}} = 5$
b) ${\begin{cases} {(x^{2} + y)}^{2} + {(x + y^{2})}^{2} = 8 \\ x^{2} + y^{2} + x + y = 4 \end{cases}$ .

Bài 3. Tìm tham số $m$ để hệ phương trình ${\begin{cases} m x + (m - 1) y = m + 1 \\ (m - 1) x + m y = m + 1 \end{cases}$ có nghiệm duy nhất $(x_{0}; y_{0})$ thóa $x_{0}^{2} + y_{0}^{2} = 2$ .

Bài 4. Cho $x$ là số thực dương, đặt $A = x + \frac{1}{x}$ .
a) Chứng minh rằng $A$ là số nguyên thì $A_{n} = x^{n} + \frac{1}{x^{n}}$ cūng là số nguyên với mọi số nguyên dương $n$ .
b) Tìm giá trị lớn nhất của $B = - A^{2} + 6 A + 1$ .

Bài 5. Cho tam giác $A B C$ nội tiếp đường tròn tâm $O$ đường kính $B C = 2 R, \hat{A B C} = 60^{\circ} . D$ là điểm đối xứng của $A$ qua $B C$ .
a) Chứng minh rằng với mọi điểm $M$ ta có: $\vec{M A} \cdot \vec{M D} = \vec{M B} \cdot \vec{M O} - \frac{R^{2}}{2}$ .
b) Tìm $M$ để $S = M A^{2} - 4 M B^{2} + M D^{2}$ đạt giá trị lớn nhất. Tìm giá trị lớn nhất theo $R$ .
c) Cho $M$ thay đổi trên $A C . D M$ cắt $(O)$ tại $N$ . Xác định $M$ để $P C / (A M B) = 2 P B / (C M N)$ . $a_{1} 2$
d) Tìm quy tích $M$ thỏa $\vec{M A} \cdot \vec{M D} - 2 \vec{M B} \cdot \vec{M C} = - \frac{R^{2}}{2}$ .

Lời giải

Bài 1.
a) Ta có

a = 1 > 0, \frac{- b}{2 a} = 2

và

\frac{- Δ}{4 a} = - 1

.
Bảng biến thiên:

Vậy hàm số (1) đồng biến trên $(2; + \infty)$ và nghịch biến trên $(- \infty; 2)$ .

Đồ thị hàm số:

b) Từ đồ thị hàm số (1), ta suy ra đồ thị hàm số $y = x^{2} - 4 | x | + 3$ như sau:

Khi đó, ta có được đồ thị hàm số $y = | x^{2} - 4 | x | + 3 |$ như sau:

c) Theo đồ thị hàm số (2), phương trình $| x^{2} - 4 | x | + 3 | = m^{2} + 2 m$ có 3 nghiệm phân biệt khi và chỉ khi $m^{2} + 2 m = 3 \Leftrightarrow [\begin{array}{l} m = 1 \\ m = - 3 \end{array}$ .

Bài 2.

a) $\sqrt{x - 1} + \sqrt{6 - x} + \sqrt{7 x - 6 - x^{2}} = 5 (1)$ .

ĐKXĐ: ${\begin{cases} x - 1 \geq 0 \\ 6 - x \geq 0 \\ 7 x - 6 - x^{2} \geq 0 \end{cases} \Leftrightarrow 1 \leq x \leq 6$

Đặt $a = \sqrt{x - 1} \geq 0$ và $b = \sqrt{6 - x} \geq 0$ , khi đó ${\begin{cases} a b = \sqrt{7 x - 6 - x^{2}} \\ a^{2} + b^{2} = 5 \end{cases}$ .

Kết hợp với (1), ta có hệ phương trình sau: ${\begin{cases} a + b + a b = 5 \\ a^{2} + b^{2} = 5 . \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} a + b = 5 - a b (2) \\ a^{2} + b^{2} = 5 \end{cases}$

Ta có: $5 = a^{2} + b^{2} = (a + b)^{2} - 2 a b = (5 - a b)^{2} - 2 a b = a^{2} b^{2} - 12 a b + 25$ .

Do đó: $a^{2} b^{2} - 12 a b + 20 = 0 \Leftrightarrow [\begin{array}{l} a b = 2 \\ a b = 10 \end{array}$ .

– Nếu $a b = 2$ , từ (2) ta suy ra $a + b = 3$ . Khi đó $a, b$ là nghiệm của phương trình:

$X^{2} - 3 X + 2 = 0 \Leftrightarrow [\begin{array}{l} X = 1 \\ X = 2 \end{array}$

Khi đó $(a; b) = (1; 2)$ hoặc $(a; b) = (2; 1)$ .

+) Nếu ${\begin{cases} a = 1 \\ b = 2 \end{cases} \Rightarrow {\begin{cases} \sqrt{x - 1} = 1 \\ \sqrt{6 - x} = 2 \end{cases} \Leftrightarrow x = 2$ . Thử lại thấy nghiệm $x = 2$ thỏa (1).

+) Nếu ${\begin{cases} a = 2 \\ b = 1 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} \sqrt{x - 1} = 2 \\ \sqrt{6 - x} = 1 \end{cases} \Leftrightarrow x = 5$ . Thử lại thấy nghiệm $x = 5$ thỏa (1).

– Nếu $a b = 10$ , từ (1) ta suy ra $a + b = - 5$ (Loại vì $a, b \geq 0$ nên $a + b \geq 0)$ .

Vậy tập nghiệm của phương trình (1) là $S = {2; 5}$ .

b) ${\begin{cases} {(x^{2} + y)}^{2} + {(x + y^{2})}^{2} = 8 \\ x^{2} + y^{2} + x + y = 4 \end{cases} (I)$

Đặt $a = x^{2} + y$ và $b = x + y^{2}$ thì (I) trở thành:

${\begin{cases} a^{2} + b^{2} = 8 \\ a + b = 4 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} (a + b)^{2} - 2 a b = 8 \\ a + b = 4 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} a b = 4 \\ a + b = 4 \end{cases}$

Do đó $a, b$ là nghiệm của phương trình:

$X^{2} - 4 X + 4 = 0 \Leftrightarrow X = 2$

Suy ra ${\begin{cases} a = 2 \\ b = 2 \end{cases} \Leftrightarrow {\begin{cases} x^{2} + y = 2 \\ x + y^{2} = 2 \end{cases}$

Từ (1) và (2) ta suy ra $x^{2} + y = x + y^{2} \Leftrightarrow (x - y) (x + y - 1) = 0 \Leftrightarrow [\begin{array}{l} y = x \\ y = 1 - x \end{array}$ .

– Nếu $y = x$ , thay vào $(1)$ , ta được: $x^{2} + x + 2 = 0 \Leftrightarrow [\begin{array}{l} x = 1 \\ x = - 2 \end{array}$ .

+) Với $x = 1$ , suy ra $y = 1$ .

+) Với $x = - 2$ , suy ra $y = - 2$ .

– Nếu $y = 1 - x$ , thay vào $(1)$ , ta được: $x^{2} + 1 - x = 2 \Leftrightarrow x^{2} - x - 1 = 0 \Leftrightarrow [\begin{array}{l} x = \frac{1 + \sqrt{5}}{2} \\ x = \frac{1 - \sqrt{5}}{2} \end{array}$

+) Với $x = \frac{1 + \sqrt{5}}{2}$ , suy ra $y = \frac{1 - \sqrt{5}}{2}$ .

+) Với $x = \frac{1 - \sqrt{5}}{2}$ , suy ra $y = \frac{1 + \sqrt{5}}{2}$ .

Thử lại thấy các cặp nghiệm trên đều thỏa.

Vậy tập nghiệm của (I) là $(x; y) = {(1; 1), (- 2; - 2), (\frac{1 + \sqrt{5}}{2}; \frac{1 - \sqrt{5}}{2}), (\frac{1 - \sqrt{5}}{2}; \frac{1 + \sqrt{5}}{2})}$ .

Bài 3.

${\begin{cases} m x + (m - 1) y = m + 1 \\ (m - 1) x + m y = m + 1 \end{cases} (I)$

Ta có:

$D = m^{2} - (m - 1)^{2} = 2 m - 1$

$D_{x} = (m + 1) m - (m + 1) (m - 1) = m + 1$

$D_{y} = m (m + 1) - (m - 1) (m + 1) = m + 1$

Để (I) có nghiệm duy nhất $\Leftrightarrow D \neq 0 \Leftrightarrow 2 m - 1 \neq 0 \Leftrightarrow m \neq \frac{1}{2}$ .

Khi đó nghiệm của (I) là ${\begin{cases} x_{0} = \frac{D_{x}}{D} = \frac{m + 1}{2 m - 1} \\ y_{0} = \frac{D_{y}}{D} = \frac{m + 1}{2 m - 1} \end{cases}$

Vì $x_{0}^{2} + y_{0}^{2} = 2$ nên ${(\frac{m + 1}{2 m - 1})}^{2} + {(\frac{m + 1}{2 m - 1})}^{2} = 2 \Leftrightarrow {(\frac{m + 1}{2 m - 1})}^{2} = 1 \Leftrightarrow [\begin{array}{ll} m = 0 & (Nhận) \\ m = 2 & (Nhận) \end{array}$

Vậy $m = 0$ hoặc $m = 2$ thì (I) có nghiệm duy nhất $(x_{0}; y_{0})$ thỏa $x_{0}^{2} + y_{0}^{2} = 2$ .

Bài 4.

a) – Ta có: $A_{1} = x + \frac{1}{x} = A \in Z, A_{2} = x^{2} + \frac{1}{x^{2}} = {(x + \frac{1}{x})}^{2} - 2 \in Z$ .

– Giả sử $A_{k} \in Z$ với mọi $k \leq n$ ( $n$ nguyên dương và $n \geq 2$ ), hay $x^{k} + \frac{1}{x^{k}} \in Z$ .

Ta chứng $minh A_{n + 1} \in Z$ , tức là $x^{n + 1} + \frac{1}{x^{n + 1}} \in Z$ .

– Thật vậy, vì $x^{n} + \frac{1}{x^{n}}$ và $x + \frac{1}{x}$ là các số nguyên nên $(x^{n} + \frac{1}{x^{n}}) (x + \frac{1}{x}) \in Z$ .

Mặt khác, $(x^{n} + \frac{1}{x^{n}}) (x + \frac{1}{x}) = x^{n + 1} + x^{n - 1} + \frac{1}{x^{n - 1}} + \frac{1}{x^{n + 1}} = (x^{n + 1} + \frac{1}{x^{n + 1}}) + (x^{n - 1} + \frac{1}{x^{n - 1}})$ .

Do đó $(x^{n} + \frac{1}{x^{n}}) (x + \frac{1}{x}) = A_{n + 1} + A_{n - 1}$ .

Suy ra $A_{n + 1} + A_{n - 1} \in Z$ , mà $A_{n - 1} \in Z$ nên $A_{n + 1} \in Z$ .

Như vậy, theo nguyên lí quy nạp, ta có $A_{n} \in Z$ với mọi số nguyên dương $n$ .

b) Ta có $B = - A^{2} + 6 A + 1 = - (A - 3)^{2} + 10 \leq 10$ .

Dấu “=” xảy ra $\Leftrightarrow A = 3 \Leftrightarrow x + \frac{1}{x} = 3 \Leftrightarrow [\begin{array}{l} x = \frac{3 + \sqrt{5}}{2} \\ x = \frac{3 - \sqrt{5}}{2} \end{array}$ .

Vậy giá trị lớn nhất của $B$ là 10 khi $x = \frac{3 + \sqrt{5}}{2}$ hoặc $x = \frac{3 - \sqrt{5}}{2}$ .

Bài 5.

a) Ta có $Δ A B O$ cân tại $O (O A = O B)$ và $\hat{A B O} = 60^{\circ}$ nên $Δ A B O$ là tam giác đều.

Suy ra $O A = O B = A B$ . (1)

Do $D$ đối xứng với $A$ qua đường kính $B C$ nên $D \in (O)$ và $\hat{A O B} = \hat{B O D} = 60^{\circ}$ .

Kết hợp với $O D = O B = R$ , suy ra $Δ B O D$ là tam giác đều,

kéo theo $B O = O B = O D$ . (2)

Từ (1) và (2) suy ra $A B = A O = O D = D B$ , dẫn đến $A O D B$ là hình thoi. Do đó $\vec{A B} = \vec{O D}$ .

Với điểm $M$ bất kì, ta có:

$\vec{M A} \cdot \vec{M D} = (\vec{M B} + \vec{B A}) (\vec{M O} + \vec{O D})$

$= \vec{M B} \cdot \vec{M O} + \vec{M B} \cdot \vec{O D} + \vec{B A} \cdot \vec{M O} + \vec{B A} \cdot \vec{O D}$

$= \vec{M B} \cdot \vec{M O} + \vec{M B} \cdot \vec{O D} - \vec{O D} \cdot \vec{M O} - \vec{O D} \cdot \vec{O D}$

$= \vec{M B} \cdot \vec{M O} + \vec{O D} (\vec{M B} - \vec{M O}) - {\vec{O D}}^{2}$

$= \vec{M B} \cdot \vec{M O} + \vec{O D} \cdot \vec{O B} - {\vec{O D}}^{2}$

$= \vec{M B} \cdot \vec{M O} + O D \cdot O B \cos 60^{\circ} - O D^{2}$

$= \vec{M B} \cdot \vec{M O} - \frac{R^{2}}{2}$

b) Gọi $H$ là giao điểm của $A D$ và $B C$ . Vì $A O D B$ là hình thoi nên $H$ là trung điểm của $A D$ và $B C$ .

Lấy $I$ đối xứng với $H$ qua $B$ , khi đó $\vec{I H} = 2 \vec{I B}$ .

Mặt khác, $\vec{I A} + \vec{I D} = 2 \vec{I H}$ (do $H$ là trung điểm của $A D)$ .

Suy ra $\vec{I A} + \vec{I D} = 4 \vec{I B} \Leftrightarrow \vec{I A} - 4 \vec{I B} + \vec{I D} = 0$

Ta có:

$M A^{2} - 4 M B^{2} + M D^{2}$

$= {\vec{M A}}^{2} - 4 {\vec{M B}}^{2} + {\vec{M D}}^{2}$

$= (\vec{M I} + \vec{I A})^{2} - 4 (\vec{M I} + \vec{I B})^{2} + (\vec{M I} + \vec{I D})^{2}$

$= - 2 {\vec{M I}}^{2} + 2 \vec{M I} (\vec{I A} - 4 \vec{I B} + \vec{I D}) + {\vec{I A}}^{2} - 4 {\vec{I B}}^{2} + {\vec{I D}}^{2}$

$= - 2 M I^{2} + I A^{2} - 4 I B^{2} + I D^{2}$

$\leq I A^{2} - 4 I B^{2} + I D^{2} .$

Ta có:

$I A^{2} - 4 I B^{2} + I D^{2} = 2 I A^{2} - 4 I B^{2} = 2 (I K^{2} + K A^{2}) - 4 I B^{2} = 2 (R^{2} + \frac{3}{4} R^{2}) - 4 \cdot \frac{R^{2}}{4} = \frac{5}{2} R^{2} .$

Vậy giá trị lớn nhất của $M A^{2} - 4 M B^{2} + M D^{2}$ là $\frac{5}{2} R^{2}$ khi và chỉ khi $M \equiv I$ .

d) Lấy $L$ đối xứng với $O$ qua $C$ . Khi đó $\vec{L O} = 2 \vec{L C}$ .

Do đó $\vec{M O} - 2 \vec{M C} = \vec{M L} + \vec{L O} - 2 \vec{M L} - 2 \vec{L C} = - \vec{M L}$ .

Ta có:

$\vec{M A} \cdot \vec{M D} - 2 \vec{M B} \cdot \vec{M C} = - \frac{R^{2}}{2}$

$\Leftrightarrow \vec{M B} \cdot \vec{M O} - \frac{R^{2}}{2} - 2 \vec{M B} \cdot \vec{M C} = - \frac{R^{2}}{2}$

$\Leftrightarrow \vec{M B} \cdot \vec{M O} - 2 \vec{M B} \cdot \vec{M C} = 0$

$\Leftrightarrow \vec{M B} (\vec{M O} - 2 \vec{M C}) = 0$

$\Leftrightarrow - \vec{M B} \cdot \vec{M L} = 0$

Do đó $M L ⊥ M B$ , vậy $M$ thuộc đường tròn đường kính $B L$ .

Lời giải của bạn Trần Thái Hưng – Star Education

Đề thi học kì 1 lớp 10 chuyên toán PTNK năm 2016

Leave a reply

Thời gian làm bài: 120 phút

Câu 1.
a) Giải phương trình $x^{2} - x + 2 - (x + 2) \sqrt{x - 1} = 0$ .
b) Tìm $m$ để hệ phương trình ${\begin{cases} x + y + x y = m \\ x^{2} + y^{2} = m \end{cases}$ có nghiệm.

Câu 2. Cho hàm số $y = f (x) = - x^{2} + 2 x + 3 (1)$ .
a) Khảo sát và vẽ đồ thị hàm số (1).
b) Từ đồ thị hàm số $(1)$ , suy ra đồ thị hàm số $y = g (x) = - x^{2} + 2 | x | + 3$ . Tìm $k$ để phương trình $g (x) = m^{3} - 3 m^{2} + m$ có đúng 3 nghiệm.

Câu 3.
a) Tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số
$y = \sqrt{x + 1} + \sqrt{1 - x} - \frac{4}{3} \sqrt{1 - x^{2}}$
b) Cho các số $a, b, c > 0$ . Chứng minh rằng
${(\frac{a}{b} + \frac{b}{c} + \frac{c}{a})}^{2} \geq \frac{3}{2} (\frac{b + c}{a} + \frac{a + c}{b} + \frac{a + b}{c})$
Bài 4. Cho tam giác $A B C$ cân tại $A, ∠ B A C = 120^{\circ}$ nội tiếp đường tròn tâm $O$ bán kính $R . A O$ cắt $(O)$ tại $D .$
a) Chứng minh rằng với mọi $M$ thì $\vec{M B} \cdot \vec{M C} = \vec{M A} \cdot \vec{M O} - \frac{R^{2}}{2}$ .
b) Tìm quỹ tích điểm $M$ sao cho $\vec{M B} \cdot \vec{M C} - \vec{M A} \cdot \vec{M D} = \frac{R^{2}}{4}$ .
c) Xác định điểm $N$ trên cạnh $B D$ thỏa $P_{D / (A B N)} = R^{2}$ .
d) $P$ là điểm thay đổi trên cạnh $B C .$ Gọi $(O_{1})$ là đường tròn qua $P$ tiếp xúc với $(O)$ tại $B; (O_{2})$ là đường tròn qua $P$ tiếp xúc với $(O)$ tại $C . (O_{1})$ và $(O_{2})$ cắt nhau tại $Q$ khác $P$ . Chứng minh đường thẳng $P Q$ đi qua một điểm cố định $T$ . Tính $P_{T / (O)}$ .
Kí hiệu $P_{M / (O)}$ là phương tích của $M$ đối với đường tròn $(O)$ .

Toán Việt

Chia sẻ và học hỏi

Tag Archives: PTNK

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN TOÁN TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2017

LỜI GIẢI

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 KHÔNG CHUYÊN TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2021

LỜI GIẢI

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN TOÁN TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2021

LỜI GIẢI

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN TOÁN TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2020

LỜI GIẢI

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN TOÁN PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2019

LỜI GIẢI

ĐỀ THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN TOÁN PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU 2018

LỜI GIẢI

Đề thi chuyên toán vào lớp 10 trường Phổ thông Năng khiếu năm 2011

Đáp án đề thi chọn đội dự tuyển trường PTNK năm 2020

Đề thi Học kì 1 lớp 10 chuyên Toán PTNK năm 2018

Đề thi học kì 1 lớp 10 chuyên toán PTNK năm 2016